Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q382914
Source des données : BnF Archives et manuscrits
Deux manuscrits réunis à une époque probablement ancienne et certainement avant leur entrée dans la bibliothèque d'Antoine Faure.
F. 1-122v GUIDO DE MONTE ROCHERII, Manipulus curatorum. Épître dédicatoire (1-1v) ; — « Sequitur prologus hujus opusculi » (1v-2) ; — « Divisio hujus libri » (2) ; — « Incipit prima pars hujus libri. Quantum... Capitulum primum. De institutione sacramentorum. Sciendum... — ... contra sagittas detractorum clipeum orationis opponens minus benedicta corrigat et emendet. Explicit... » (2-59) ; — « Sequitur secunda pars principalis hujus libri in qua agitur de penitentia et hiis que pertinent ad confessionum audienciam et penitentiarum impositionem et habet quatuor tractatus principales » (59) ; Prologue (59v-60), les premiers mots jusqu'à : « ... statum ruinamque » ont été retranscrits en caractères gothiques dans un ruban dessinant deux coeurs entrecroisés, « Tractatus primus secunde partis... — ... Et sic explicit secunda pars hujus operis » (60-107) ; — « Incipit 3a pars hujus opusculi in qua agitur de articulis fidei et hiis que pertinent ad populi informationem. [Q]uoniam Dominus... Capitulum primum de articulis fidei. Teste apostolo, sine fide... — ... Explicit liber, manipulus curatorum vulgariter dictus, a domino Guidone de Monte Rocherii utiliter compositus, anno Domini M° CCCC° quadragesimo nono scriptus » (107-122v) (éd. Anvers, 1556, 2-218v), cf. ms.lat. 3467, f. 3-232v ;
F. 122v-124 « Tabula tractatuum et capitulorum in hoc libro contemptorum [sic]... Capitulum primum de institutione sacramentorum... — ... Capitulum 4um de dotibus beatorum... Explicit tabula. Deo gratias ».
F. 124v-125 Versus : « [O] veneranda sacerdotum dignitas in quorum manibus Dei Filius... — ... sanguinem Christi polluentur sanguine peccati. Explicit de dignitate sacerdotum a b. Augustino editum » ; cf. Walther, Initia carminum, n° 13034.
F. 125-126 « [V]iri venerabiles sacerdotes Dei//. Precones altissimi lucerne diei//... — ... Vobis sit auxilio vestre pietatis//. Et Abrahe gremio fine sedeatis//. Amen. Explicit dictamen ad utilitatem sacerdotum » (M. Viller, dans Revue d'ascétique et de mystique, XI (1930), 382-383) ; cf. Walther, op. cit., n° 20578.
F. 126 « Per Dominum dicas cum patrem presbiter oras//... » cf. Walther, op. cit., n° 13935 ; — « Quando Deo psalles, psallendo tu tria serves//... » ; — « Incestum faciens, deflorans aut homicida//... » ; cf. ibid., n° 9170 ; — « Eger peniteat et crimina confiteatur//... » ; cf. ibid., n° 568 ; — « Quod veniale fuit, mortale placentia reddit//... ».
F. 126v-130v Méditation sur la vie spirituelle. « Lateat nostre peticionis intencio... [A] diebus Johannis Baptiste usque nunc... Ecce, fratres karissimi, que est vera sapientia... — ... et fortitudo, potestas et honor. Ipse perducat nos ad gloriam... » ; signature, probablement du scribe : « Stephanus Aupaix (?) » et explicit : « Lector, parce michi librum si non bene scripsi : Nox est obscura, tedet me scribere plura. Et sic est finis. Sit laus et gloria trinis », la même signature se trouve au f. 107.
F. 132v « Mundamini qui fertis vasa Domini », « Pollutum nolite tangere » [Is. LII, 11], « Speculatores ejus omnes ceci omnes... — ... a summo usque ad novissimum » [Is. LVI, 10, 11], « A minore usque ad majorem... — ... et non erat pax » [Jer. VI, 13, 14].
F. 133 Date des synodes diocésains : « Curatus Sancte Syrie [Rilly-Sainte-Syre, arr. Nogent-sur-Seine, Aube, dioc. de Troyes] tenetur interesse quolibet anno in magna synodo et in parvis synodis sub pena V sollidorum. Et primo martis ante Pantecostes Le grand sane est tousjours... — ... le lundi de Quasimodo », en latin et en français.
F. 134-267v [Statuts de Jean Braque, 1374] « Johannes miseratione divina... Quia non est novum... Jehan, par la miseracion divine... Pour ce que ce n'est pas novelle chose... — ... latius et prolixius videre. Datum sub sigillo nostre Trecensis curie... anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo decimo quarto [sic] die martis post festum Ascensionis ejusdem... et declarées plus briefment. Donné soubz le seel... » (Ch. Lalore, Ancienne discipline du diocèse de Troyes, II, 1882, 11-168) ; cf. A. Artonne, L. Guizard et O. Pontal, Répertoire des statuts synodaux..., Paris, 1965, 462 (134-233) ; « Hec est tabula hujus libri. La table de ce livre est telle. Primo ponit quedam preambula... Premierement il met aucuns notables ou enseignemens... — ... Statuta provincialis consilii. Les statuz de consille provincial » (233-234v) ; — [Statuts de Jean Léguisé, 1427] « Johannes... Quamvis bone memorie, Johannes Braque, predecessor noster... Jehan... Combien que feu bonne memoire, Jehan Braque... — ... in precepto de sententia excommunicacionis. Datum in nostra sancta synodo celebrata die prima julii anno Domini millesimo quadringentesimo vicesimo septimo... ou preceps de sententia excommunicationis. Donné en notre sainte sane... » (éd. cit., 177-210) ; cf. A. Artonne..., op. cit., 463 (234v-259) ; — « S'ensuit la maniere commant les curez et recteurs des esglises parrochiales doivent publier et declarer a leurs paroissiens les dessusditz preceps. Jehan... Pour ce que es preceps synodaulx de nos predecesseurs... — ... octroyé grandes et notables indulgences », en français seulement (éd. cit., 211-221) (259-267v).
F. 268-279v [Ordonnances de 1455] « Sequitur modus reconciliandi ecclesiam vel cimiterium vel utrumque per aliquem commissum ab episcopo ad reconciliandum. In primis veniat dictus commissus indutus... » (ibid., 256-258) (268-268v) ; — « Pour les meziaulx. Cy apres s'ensuit la maniere de recevoir les meziaulx... » (ibid., 258-260) (269-270v) ; — [Prothocolum ad usum curatorum] (270v-275) : « Littera pro lepro [sic] visitando » (ibid., 261-262) (270v-271), « Littera pro parrochiano qui non est excommunicatus » (même formule dans le ms. Latin 3467, f. 2 et 237) (271), « Littera citationis ex officio de operando in festis feriatis » (éd. cit., 264-265) (271), « Littera pro parrochiano defuncto in alio parrochiatu » (ibid., 265) (271v), « Rescriptio rogatorum » (ibid., 265) (271v), « Littera matrimonialis ad dominum officialem Trecensem per curatum residentem extra diocesim » (ibid., 263) (271v-272), « Littera continens procuratorem [sic pro : procurationem] danda [m] matriculariis per curatum loci aut rectorem etc. » (272-273v), « Littera matrimonialis mittenda per curatum ad alium curatum » (273v-274), « Littera quando aliquis est excommunicatus in registros curie Trecensis et non in ecclesia sua parrochiali » (ibid., 264) (274), « Littera quomodo aliquis curatus maritavit aliquas personas in ecclesia sua » (ibid., 262) (274v), « Modus rescribendi abbreviatus curatus [sic] ad curatum proximum » (274v), « Copia et relatio citationis facte auctoritate apostolica » (ibid., 264) (275) ; — « Ex parte decani christianitatis Trecensis, P. de Fulcheriis inducatis in possessionem parrochialis ecclesie de Capis... Anno Domini M°CCCC° sexagesimo secundo die XIIII mensis aprilis... » [Fouchères et Chappes, con de Bar-sur-Seine, Aube] (275v) ; — « Modus visitandi. Primo visitet et videat Corpus Domini... — ... quod bene servent fidem matrimonii etc. » (ibid., 251-256) ; cf. L. Lex, Le Modus visitandi dans le diocése de Troyes au Moyen-Age, Sézanne, 1881, 11-16 (276-279v).
F. 279v Redevances annuelles du curé de Rilly-Sainte-Syre au doyen de Troyes : « Curatus Sancte Syrie debet pro synodo septembri... ».
A diebus Johannis Baptistae usque nunc regnum caelorum...
f. 126v
Aeger paeniteat et crimina confiteatur// ...
f. 126
COMBIEN QUE FEU BONNE MEMOIRE, JEHAN BRAQUE...
f. 235
Curatus Sanctae Syriae debet pro synodo Septembri...
f. 279v
Curatus Sanctae Syriae tenetur interesse quolibet anno in magna synodo...
f. 133
CY APRES S'ENSUIT LA MANIERE DE RECEVOIR LES MEZIAULX...
f. 269
De paenitentia igitur tractaturus primo dicam...
f. 60
Dividitur autem praesens opusculum in tres partes...
f. 2
Ecce, fratres carissimi, quae est vera sapientia...
f. 127
Fons sapientiae, Dei verbum... (cf. Eccli. I, 5)
Dispositione mirabili...
f. 1
In primis veniat dictus commissus indutus alba, manipulo...
f. 268
Incestum faciens, deflorans aut homicida //...
Lateat nostrae petitionis intentio...
Lector, parce mihi librum si non bene scripsi...
f. 130v
O veneranda sacerdotum dignitas, in quorum manibus Dei Filius...
f. 124v
Per Dominum dicas, cum Patrem, presbyter, oras //...
POUR CE QUE CE N'EST PAS NOVELLE CHOSE...
f. 134v
POUR CE QUE ES PRECEPS SYNODAULX DE NOS PREDECESSEURS...
f. 259
Primo visitet et videat Corpus Domini...
f. 276
Quamvis bonae memoriae Johannes Braque, praedecessor noster...
f. 234v
Quando Deo psalles, psallendo tu tria serves //...
Quantum ad primam partem primo videbuntur aliqua de sacramentis...
Quantum ad sacramenta in generali primo videndum est...
Quia non est novum ut quod sparsum propositum est...
f. 134
Quod veniale fuit, mortale placentia reddit //...
Quoniam Dominus ac magister noster Jesus Christus de mundo ascensurus...
f. 107
Quoniam, secundum quod dicit propheta Malachias capitulo II (7), immo Dominus per Malachiam : Labia sacerdotis...
f. 1v
Sciendum ergo quod omnia sacramenta novae Legis...
Teste Apostolo, sine fide impossibile est placere Deo...
f. 108
Verus et pius Samaritanus, dulcis Jesus, qui vinum et oleum...
f. 59v
Viri venerabiles sacerdotes Dei//...
f. 125
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF