Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3745

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63509

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Recueil de fragments de manuscrits des XIIIe-XIVe s.

    F. 22v. « ... Albinus. Penitentia... » [ALCUINUS, De Virtutibus et vitiis, excerptum] (P.L., CI, 622, c. XIII).

    F. 25v-26. Sermo 63 ad fratres in eremo ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 368, sermo 251.

    F. 91-92v, 96v-97, 99-99v, 100v-101, 108, 117v-119, 122v. (Sancti Bernardi opera, éd. J. Leclercq, H. Rochais, VI1-VI2, Rome, 1970-1972, passim).

    F. 105-106. [PETRUS COMESTOR, Sermo XXIII] (P.L., CLXXI, 673-677, sous le nom d'Hildebert) ; cf. P.L., CXCVIII, 1778 ; M. M. Lebreton, dans Bull. d'inf. I.R.H.T., II (1953), 41.

    F. 127-127v. Ajouter ou Misc. VI, 23 ; cf. P.L., CLXXVII, 830.

    F. 137. « Quidam sunt... » [S. BERNARDUS CLARAEVALLENSIS, Sermo de diversis 62] (éd. cit., VI1, 295).

    F. 139-139v. « Ratio quare... » ; cf. ms. Latin 3696B, f. 1v.

    F. 139v. Version du De Quindecim signis éditée dans les Excerptiones Patrum parmi les apocryphes de BEDA (P.L., XCIV, 555) ; cf. add. du ms. Latin 2860, f. 54v.

    F. 148. [S. BERNARDUS CLARAEVALLENSIS, Sent. ser. IIa, sent. 88] (éd. cit., VI2, 42).


    F. 1-12v 3 sermons en l'honneur de s. Benoît, précédés d'un prologue : « Sermo in festo s. Benedicti. Lege prius ac deinde contempne, dilecte mi, materiam enim propositam... — ... roga pro me » (1) ; — « Non sum turbatus te pastorem sequens... (Jer. XVII, 16). Verba hec duobus modis possunt intelligi... Non sum... Turbatio et tranquillitas... » (1-4v) ; — « Item... Non sum turbatus... dicit Jeremias. Beatus qui sequitur te, dulcissime Domine Jhesu... » (5-8) ; — « Item... Non sum turbatus... Hec verba potest dicere Domino quilibet religiosus... » (8v-12v) ; — thème de sermon : « Sex verba Domini in cruce... — ... satis egi. Vale ergo et ora pro me » (12v). Cf. J. Leclercq, dans Revue Mabillon, XXXVI (1946), 11 n.


    F. 13-18 Sentences extraites des Pères de l'Église et des écrivains ascétiques du Moyen-Age. « Auctoritates de libris diversis collectas » (titre ajouté au XVe s.). « Beda. In Ecclesia sunt heretici quasi leones... — ... Gregorius super Reg... non apprehendit » (13-16v) ; — [HUGO DE SANCTO VICTORE] « Tria sunt mala in quibus homo affligitur... — ... consolamur » (Miscellanea, l. II, c. LXI, P.L., CLXXVII, 623) ; « Quatuor sunt paces... — ... concedit » (ibid., c. LXII, P.L., CLXXVII, 623) (16v)... ; « Miserere mei Deus secundum magnam misericordiam... (Ps. L, 1). Audite, peccatores, oramtem [sic] peccatorem... — ... misericordiam tuam. Amen » (ibid., c. LVIII, P.L., CLXXVII, 621-622) (17-18).

    F. 18-19v Notes sur la vie monastique : « Olim cum essem monacus... — ... in meo monasterio » (18-18v) ; — « Dum visitator filiam suam proponit visere... — ... begnigne suis fratribus » (18v-19v).


    F. 20-29v Citations extraites des Pères, de l'Écriture et d'écrivains ascétiques du Moyen-Age, parmi lesquelles : « Qui ex carnis blandimento multa peccamus... — ... infirmitas » (20)... ; — groupe de citations sur la confession et la pénitence : « De confessione. Confessio malorum inicium est bonorum operum... — ... Albinus. Penitentia vero non annorum numero... virtus est » (21v-22v)... ; — « Elemosina illa occulis redemptoris nostri non placet... — ... iniquitate » (23v-24) ; — « Quatuor sunt cause nostri fletus... — ... maneamus... » ; — « Multi sunt qui putant ambulare... — ... tales sunt » (24) ; — « Fratres, considerate vestros metroplos[sic] ... — ... regnare » (24-24v) ; — « Antiqus hostis mox ut occiosam... — ... tribulationes » (24v)... ; — « Fratres karissimi, quam timendus est dies... — ... ad veniam regreditur » (P.L., XVII, 651-652, faussement attribué à s. Ambroise ; P.L., XXXIX, 2210, faussement attribué à s. Augustin) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 180 serm. 24 début, et n° 368 serm. 251 (25v-26)... ; — « Age penitentiam dum sanus es... — ... tu illa etc. » (P.L., XXXIX, 1715, extr. serm. 393) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 285 (26) ; — « Quid sit penitentia ?... — ... mei » (26-26v) ; — « Peccator vero debet omnia peccata... — ... crudelitatem » (26v-27v)...; — « Sex sunt species sanctarum cogitationum... — ... insistimus » (28) etc.

    F. 30-32v [REMIGIUS AUTISSIODORENSIS, De oratione dominica] « Pater noster... Hec autem obsecratio oratio dominica vocatur... — ... adversitas erit » (P.L., CI, 1265-1269) ; cf. Glorieux, Pour revaloriser Migne, 55 ; Stegmüller, Repertorium biblicum, n° 10529 ; M.W. Bloomfield, dans Traditio, XI (1955), 322 n° 582.

    F. 32v-34 [De sym]bolo : « Symbolum grece, collacio latine sive indicium... — ... et bestie. Explicit » (P.L., CI, 1271-1273) ; cf. Clavis Patrum latinorum, n° 1761.

    F. 34-36v Thèmes de sermons et sentences : « Simile est regnum celorum homini patrifamilias... (Mt. XX, 1). Paterfamilias est Deus Pater... » (34) ; — « In Levitico dicitur : Homo qui obtulerit victimam... (Lev. XXII, 21). Primum reicitur a sacrificio ... » (34v) ; — [S. BERNARDUS] « Dixit inimicus : Persequar et comprehendam... (Ex. XV, 9). Iste vero inimicus Dei est... » (H.M. Rochais, dans Analecta monastica, VI (Stud. anselm., L, Romae, 1962), 109-113) ; cf. ms. Latin 18096, f. 31v-32v ; Hauréau, Notices, VI, 28 (34v-35v) ; — « Gregorius. Si quis homo dives captus esset... — ... Deus nos diligit » (35v-36)... ; — sentences diverses : « Quinque modis datur infirmitas hominibus... — ... Quatuor sunt temptationes... omnes fideles » (36v).


    F. 71-82v, 37-44v Fragments de théologie morale

    F. 71-72 [De superbia] « [S]uperbia est elacio viciosa que inferiorem despiciens... — ... ascendit semper etc. » ; cf. M.W. Bloomfield, art. cit., 367 n° 979, recension différente de l'édition citée.

    F. 72v Sentences diverses.

    F. 73-77 [De modo confessionis] « Confiteor tibi, Pater celi et terre, coram hoc sancto altare tuo... — ... feliciter ad vitam eternam. Amen »...

    F. 77-77v [De casibus fortuitis circa sacramentum altaris] « Si per negligenciam sacerdotis evenerit quod absit... — ... septem diebus peniteat » ; cf. V. Leroquais, Les Sacramentaires, II, 180.

    F. 78-82v, 37-44v Traité sur les vertus. « Non ignoro quante te secularis cure erga mundanarum rerum sollicitudinem... — ... Vale » (78) ; « Prima igitur cura primumque sit tibi studium... — ... avertat, qui vivit... » ; cf. J. Leclercq, dans Rev. du M.A. lat., II (1946), 64 n. 3 (78-82v, 37-44v).

    F. 44v Sentences.


    F. 45-70v et 83-148v Textes et sentences concernant la théologie morale.

    F. 45-45v Sentences attribuées à s. Grégoire, s. Augustin, s. Isidore : « Gregorius. Caro nostra nobis aliquando adjutrix est... — ... Isidorus. Si qui per gratiam Dei ad penitenciam... quid sciat ».

    F. 46-53bis [ALANUS DE INSULIS (?), De sex alis Cherubim], sans le prologue. « Prima ala est confessio... — ... fruens beatitudine. Amen » (P.L., CCX, 273-280) ; cf. M. Th. d'Alverny, Alain de Lille, Paris, 1965, 154-155.

    F. 53bisv Sentences diverses. « Tria sunt martiria sine effusione... — ... Augustinus. Plus nocet lingua... persecutoris ».

    F. 54-62 [De vitiis] « Radix cuncti mali superbia est... — ... cervices peccatorum » ; cf. début du même traité dans ms. Latin 2895, f. 2-3v.

    F. 62-62v « [I]n illusione per sompnum necessaria valde discretio est... — ... ab altari se retrahat », suivi de sentences.

    F. 63-68v Courtes sentences théologiques, attribuées aux Pères, à l'Écriture et à divers écrivains du Moyen-Age. « Non potest hominem perducere ad dampnationem confessio... — ... Gregorius. Antiqus hostis mox ut ociosam mentem... nequiter palpat » ; le même florilège semble se trouver dans le ms. Florence, Bibl. Laurent., Plut. LXXXIX sup., cod. XXXI, IV ; cf. Bandini, Cat. cod. lat. bibliothecae laurentianae, III, 299.

    F. 68v-69v Sermon. « Fratres, novissima carnis vestre quinque sunt : materia vilis... — ... sine senectute, quod nobis prestare... ».

    F. 69v-70v Fragment et sentences théologiques. « [D]ebemus habere asidue hec quatuor : paratum judicium... — ... volui super terram » (69v-70) ; — sentences : « Tria sunt que quelibet fidelis ante occulos... — ... Jeronimus ait : Melius est unum psalmum cum hilaritate... devocio » (70-70v).

    F. 83-88 [De vitiis] « Septem sunt principalia vicia. Superbia. De superbia nascitur omnis inobediencia... — ... percipere mereatur » ; cf. M.W. Bloomfield, art. cit., 360 n° 911.

    F. 88-98v Sentences et fragments extraits des Pères et auteurs spirituels du Moyen-Age, parmi lesquels : « Vullnera clausa plus cruciant... — ... luerunt » (88) ; — « Augustinus. Cum necessitas cogit nos aliquem reprehendere... Idem. Septem sunt gradus penitencie... Idem. Septem modis peccata dimitti... — ... plangit » (88-89) ; — « Novem sunt pene inferni... — ... misericordiam » (89), ... ; — « Que mundi cura caret est oratio pura... — ... postea » (89v), ... ; — [HUGO DE SANCTO VICTORE] « Multa est malicia hominis... — ... dimitti » (P.L., CLXXVI, 549-553 passim, extr. du De sacramentis) (90v), ... ; — [S. BERNARDUS] « Triplici morbo laborat genus humanum... — ... destruxit » (P.L., CLXXXIV, 1141-1142, sententia 31 ; J. Leclercq, dans Revue Mabillon, XXXVII (1947), 12-13) (91) ; « Sicut eger ad medicum... — ... acceptus est illi » (Sermo de diversis CVII, P.L., CLXXXIII, 733-734) (91-92v) ; — sermon non identifié : « Nolite diligere mundum... (I Joh. II, 15). Sed hec omnia vanitas... — ... in illa vita » (92v-94) ; — « Decet quod omnes homines natura equales genuit... — ... timeri » ; cf. S. GREGORIUS MAGNUS, Moralium l. XXI, c. XV, P.L., LXXVI, 203 passim (94), ... ; — « Faustus episcopus » (en marge), « Elaborate inter vos laudabili contentione... — ... perveniamus » (95v-96), ... ; — « Confessio malorum initium est operum bonorum... — ... fornax peccatorum » (96-96v) ; — « Eodem ordine quo processit culpa... — ... vocabuntur » ; cf. S. BERNARDUS, Sermo de diversis LXVI, P.L., CLXXXIII, 688-689 (96v-97) ; — [S. BERNARDUS] « Septem vicia sunt que septem dona Spiritus... — ... maliciam » (J. Leclercq, dans Revue Mabillon, XXXVII (1947), 11) (97),... ; — S. GREGORIUS MAGNUS. « Gregorius. Sepe ergo vero cum de vita proximorum ... — ... sermonis » (P.L., LXXVI, 880-881) (97v-98) ; « In quantum sine peccato possumus... — ... relinquatur » (P.L., LXXVI, 842) (98) ; — « Beda. Sciendum est quia triplex modus cogitationum... — ... meditatione fugemus » (98-98v), etc.

    F. 99-138v Fragments extraits des Pères et auteurs spirituels du Moyen-Age, parmi lesquels : [S. BERNARDUS] « Quatuor sunt que impediunt confessionem... — ... compassione » (Sermo de diversis CIV, P.L., CLXXXIII, 730-731) (99-99v), ... ; — fragment non identifié : « Tria sunt que precipue spectant ad sacerdotes ... — ... remeabile » (99v-100v), ... ; — [S. BERNARDUS] « Ad exercitium humilitatis quinque prodesse possunt... — ... ipse » (Leclercq, dans Revue Mabillon, XXXVII (1947), 9-10) (100v-101), ... ; — [HUGO DE FOLIETO, De claustro anime, extr.] « Sunt quatuor diversitates rerum que ad pulcritudinem pertinent... — ... anichiletur » (P.L., CLXXVI, 1025-1027, passim) (101v-102) ; « Religiosis tribus modis insidiatur superbia... — ... pereant » (ibid., 1031-1032) (102-102v) ; « Paupertatis sunt tres species ... — ... paupertas » (ibid., 1033) (102v-103) ; « Tres sunt vie... — ... terminatur » (ibid., 1034) (103) ; « Est vera compassio... — ... passus est » (ibid., 1039-1040) (103-103v) ; « Quatuor sunt in habitu religionis... — ... deprecantur » (ibid., 1056) (103v-104) ; « Quatuor sunt in rebus possessis... — ... humilitatis » (ibid., 1054) (104) ; « Tria sunt in cibo consideranda... — ... mortem » (ibid., 1054) (104) ; — fragments non identifiés : « Sicut tres gradus sunt in dilectione... — ... intra in cubiculum » (104v) ; — « Opera bona que facimus... — ... miseria » (104v), ... ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS] « Tria sunt genera scelerum... — ... perit confessio » (Sermo de s. Magdalena, extr., P.L., CLXXI, 673-677) (105-106) ; — fragments anonymes : « Quatuor sunt genera ovium... — ... redeant » ; cf. P.L., CLXXVII, 730, parmi les Miscellanea attribués à Hugues de Saint-Victor (106) ; — « Quatuor sunt genera mali... — ... contempnit » (106-106v), ... ; — « Tria bona nobis confert mortis memoria... — ... gehennalis » (107-107v) ; — [HUGO DE FOLIETO, op. cit., extr.] « Est vera Maria, est falsa... — ... student » (P.L., CLXXVI, 1058) (107v) ; « Quatuor sunt voces... — ... dicens » (ibid., 1062) (107v-108), ... ; — [S. BERNARDUS] « Quadrus lapis est superius amando... — ... contraria » (P.L., CLXXXIV, 1156) (108) ; — [ALANUS DE INSULIS] « Sunt tres species dolorum inferni... — ... dapnatior » (P.L., CCX, 237 avec var.) (108) ; « Cor humanum multipliciter scinditur... — ... non despicies » (ibid., 237) (108-108v), ... ; « Sunt quidam qui mores bestiales induentes... — ... operatio » (ibid., 239) (109) ; — fragments non identifiés : « Sunt tres species pacis... — ... requiescat » (109-110) ; — « Retribucio est multiplex... — ... misericordie » (110v) ; — « Tres sunt luctus quibus mentem suam irrigare tenetur... — ... liberabit etc. » (110v-111), ... ; — « Cubile multiplex dicitur, cubile proprie... — ... inimica » (111v-112) ; — « Est surditas pene... Est mutus nature... — ... minore » (112) ; — « Aqua compunctionis non debet esse simplex... — ... com[mota] est » (112v) ; — « Quatuor sunt que viam nostram impediunt... — ... ministrabit » (112v-114v) ; — courtes sentences (114v) ; — « Sancti viri sic de spe certi sunt... — ... redemptoris » (115), ... ; — S. BERNARDUS. « Beatus Bernardus. Frustra sapientes hujus seculi tam multa... — ... insigne » (Sermo in Cant. XXII, extr., P.L., CLXXXIII, 883-884 passim ; éd. Leclercq, Talbot, Rochais, I, Romae, 1957, 136-137 passim) (115v) ; « Item. In veritate didici... — ... operum » ; cf. pour début Sermo in Cant. LIV, extr., P.L., CLXXXIII, 1042 (115v) ; — fragments non identifiés sur les vices et les vertus : « O admirabilis, immo miserabilis ignis luxurie... O quam spernitiosa est segnities... De invidia. O vitium omni vicio despectius... De humilitate. Quecumque sint opera... De superbia. O quam dissimilis est humilitati superbia... — ... quod non est » (116-117v) ; — courtes sentences parmi lesquelles : [S. BERNARDUS] « Quatuor sunt quorum in hac vita obsequiis deservimus... — ... Duo sunt calcaria... puniatur » (P.L., CLXXXIV, 1135-1156 passim, sentences 2, 6, 7, 11, 33, 48, 50, 51, 53-56, 61, 67, 70, 71, 82, 88, 178, 186, 188, 99) (117v-119) ; — fragments non identifiés sur les béatitudes : « Beati pauperes spiritu... (Mt. V, 3). Quatuor sunt que spiritus paupertatem perficiunt... » (119) ; « Beati qui l[u]gent... (Mt. V, 5). Luctus sanctorum est... » (119-119v) ; « Beati qui esuriunt... (Mt. V, 6). Esuriem justicie... » ; « Beati misericordes... (Mt. V, 7). Ad misericordiam pertinent... » ; « Beati mundo corde... (Mt. V, 8). Mundiciam cor[dis]... » ; « Beati pacifici... (Mt. V, 9). Pacificum faciunt quatuor... — ... amittere » (119v),... ; — courtes sentences parmi lesquelles : « Penitencia habet exordium... — ... lacrima Arsenii » (120-120v),... ; — « Est silencium hominis et Dei... — ... in ira » (121-121v) ; — « Confessio quedam est peccati... — ... difficillimum » (121v-122v),... ; — [S. BERNARDUS] « Preciosam in conspectu Domini mortem sanctorum... — ... cum causa » (Sermo de diversis LXIV § 1, P.L., CLXXXIII, 686-687) ; « Mors peccatorum pessima... (Ps. XXXIII, 22), mala in amissione mundi... — ... de eternitate » (ibid., 749, sententia 6) (122v),... ; — fragments non identifiés : « Conpuntio sanitas est anime... — ... vi[t]am » (123) ; — « O felix pure consciencie jocunditas... — ... ve[cordia] » (123-123v) ; — « Paciencia lenietur princeps... — ... concludat » (123v-124) ; — « De obediencia. Christus factus est pro nobis obediens... (Phil. II, 8). O homo si Christi consideres obedienciam ... — ... omne malum » (124-125), ... ; — « Studendum est operibus misericordie... — ... furentis » (125-125v) ; — « Rete diaboli texunt tres filie tyranni... — ... saliuncam » (125v-126), ... ; — courtes sentences (126-127), jusqu'à « Quatuor sunt timores : servilis... — ... boni sunt » ; cf. HUGO DE SANCTO VICTORE, De sacramentis, extr., P.L., CLXXVI, 528 (127-127v) ; — sentences dont certaines attribuées en marge à s. Grégoire, s. Augustin, s. Isidore, s. Jérôme (127v-129v), parmi lesquelles : « Superbia est initium et causa omnium malorum quam qui caret... — ... alius » (128v-129) ; « Est iniquitas que tollit omnimodam equitatem... — ... possessis » (129-129v) ; — fragments non identifiés : « Inimicus hominis duplex est... — ... salva me » (129v-130), ... ; — « Tria sunt genera infirmitatis... — ... illi » (130v), ... ; — « Est quadruplex confessio, confessio exactionis... — ... operibus » (131) ; — « O quam gloriosa est penitentia... — ... ebrie[tate] » (131-131v), ... ; — « Est dilectio fortune que cum prosperitate... — ... corrigas » (132), ...; — « Ad celebrationem sacramentorum nullus debet... — ... docet » (132v-133) ; — HUGO [DE FOLIETO], De claustro anime, extr. « Tribus modis penitet homo... — ... dimittit » (P.L., CLXXVI, 1044-1045) (133) ; « Facit omnipotens Deus quandoque de malo bonum... — ... Dominum » (ibid., 1048-1049) (133-134) ; « Tria sunt que pacem cohabitancium turbare solent... — ... committas » (ibid., 1050-1052) (134) ; « Tres sunt pastoris voces... — ... increpacionis » (ibid., 1059) (134-134v) ; « Due sunt t[u]moris species... — ... operatur » (ibid., 1061) ; « Quatuor sunt voces... — ... bonis » (ibid., 1062) (134v) ; « Tres sunt nuncii mortis... — ... retinentur » (ibid., 1064-1065) (134v-135) ; « Tres sunt species obstinatorum... — ... induratur » (ibid., 1065-1066) (135-135v) ; « Due sunt species discipline... — ... necat » (ibid., 1094) (135v-136) ; — fragments non identifiés : « Heu quam periculosum est orationis tenpore ... — ... circumspectum » (136-137) ; — « Quidam sunt qui non secuntur Christum sed fugiunt... — ... beatitudinis » (137) ; — « Due cognitiones sunt necessarie... — ... contigit » (137v) ; — courtes sentences (137v-138v).

    F. 139-139v Fragments théologiques. [De jejunio] « Clemens romanus pontifex hanc parabolam invenit... — ... observandi » ; cf. ms. Latin 2774, f. 36v (139) ; — [Verba Christi ad hominem], en vers. « Dulcis amice vides pro te quos porto dolores||... — ... Nam mens iste dolor est tuus altus honor » (S. Löwenfeld, dans Neues Archiv, XI (1886), 608) ; cf. Walther, Initia carminum, n° 4803 (139) ; — « Ratio quare sic cantantur hore... — ... ponitur hora » (139-139v) ; — « Hec sunt signa ante diem judicii... — ... judicii », texte attribué à s. Jérôme par Alain de Lille ; cf. P.L., CCX, 229 avec var. (139v) ; etc.

    F. 140-143v [JOHANNES FISCANNENSIS, Oratio s. Ambrosii] « Summe sacerdos et vere pontifex... — ... siciam in eternum. Amen » (Wilmart, Auteurs spirituels, 114-124).

    F. 144-148 Fragments théologiques. Courtes sentences (144-144v) ; — commentaire sur les béatitudes : « Beati pauperes spiritu... (Mt. V, 3). Primo humilitatem... Beati mites... (Mt. V, 4). Mites ergo et benignos... — ... Beati qui persecutionem paciuntur... (Mt. V, 10). Christus Filius Dei pro nobis... efficere » (144v-147v), ... ; — [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, De decem plagis Aegypti], 5 vers : « Prima rubens unda rane tabesque secunda||... — ... prolem||Egipti plage... » (P.L., CLXXI, 1436) ; cf. Wilmart, dans Rev. bénéd., XLVIII (1936), 37 et Walther, op. cit., n° 14595 (147v) ; — courtes sentences parmi lesquelles : « Quatuor sunt que conferunt veram humilitatem... — ... melioris » (P.L., CLXXVII, 758, parmi les Miscellanea attribués à tort à Hugues de Saint-Victor) (148).

    F. 148v Recettes de médecine. « Ad visum recipiendum, in omni plenilunio... » ; « Ad gutam arcecicam... » ; « Accipiat qui tisim patitur... — ... siccentur ».


    F. 149-152v Fragments et sentences théologiques tirés des Pères et écrivains du Moyen-Age.

    F. 152v-154 Notes théologiques.

    F. 154-154v Vers sur l'Eucharistie : « Si quis solet hesitare cum accedit ad altare||... — ... ex hoc tanto crimine ».

Intervenants

Historique de la conservation

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • A appartenu à Étienne Baluze. —

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Accipiat qui phtisim patitur...

    f. 148v

    Ad celebrationem sacramentorum nullus debet accedere excepto forte matrimonio...

    f. 132v

    Ad exercitium humilitatis quinque prodesse possunt...

    f. 100v

    Ad guttam arcecicam...

    f. 148v

    Ad visum recipiendum, in omni plenilunio collige...

    f. 148v

    Age paenitentiam dum sanus es...

    f. 26

    Antiquus hostis mox ut otiosam mentem...

    f. 24v et 68v

    Aqua compunctionis non debet esse simplex...

    f. 112v

    Incipit du lemme biblique

    Beati misericordes... (Mt. V, 7)

    Incipit

    Ad misericordiam pertinent compassio, benignitas...

    f. 119v

    Incipit du lemme biblique

    Beati mites... (Mt. V, 4).

    Incipit

    Mitem quattuor faciunt : modestia...

    f. 119

    Incipit

    Mites ergo et benignos esse per humilitatem et oboedientiam...

    f. 145

    Incipit du lemme biblique

    Beati mundo corde... (Mt. V, 8).

    Incipit

    Munditiam cordis perficiunt quattuor...

    f. 119v

    Incipit du lemme biblique

    Beati pacifici... (Mt. V, 9).

    Incipit

    Pacificum faciunt quattuor : suavitas mentis...

    f. 119v

    Incipit du lemme biblique

    Beati pauperes spiritu... (Mt. V, 3).

    Incipit

    Primo humilitatem et sapientiam docet...

    f. 144v

    Incipit

    Quattuor sunt quae spiritus paupertatem perficiunt : cognitio, contemptus sui...

    f. 119

    Incipit du lemme biblique

    Beati qui esuriunt et sitiunt... (Mt. V, 6).

    Incipit

    Esuriem justitiae quattuor faciunt...

    f. 119v

    Incipit du lemme biblique

    Beati qui lugent... (Mt. V, 5).

    Incipit

    Luctus sanctorum est de praeteritis malis...

    f. 119

    Incipit du lemme biblique

    Beati qui persecutionem patiuntur... (Mt. V, 10).

    Incipit

    Christus Filius Dei pro nobis persecutiones...

    f. 147

    Caro nostra nobis aliquando adjutrix est...

    f. 45

    Incipit du lemme biblique

    Christus factus est pro nobis oboediens... (Phil. II, 8).

    Incipit

    O homo, si Christi consideres oboedientiam...

    f. 124

    Clemens romanus pontifex hanc parabolam invenit in canonibus...

    f. 139

    Compunctio sanitas est animae...

    f. 123

    Confessio malorum initium est bonorum operum...

    f. 21v

    Confessio malorum initium est operum bonorum...

    f. 96

    Confessio quaedam est peccati...

    f. 121v

    Confiteor tibi, Pater caeli et terrae, coram hoc sancto altare tuo...

    f. 73

    Cor humanum multipliciter scinditur...

    f. 108

    Cubile multiplex dicitur, cubile proprie, cubile criminale...

    f. 111v

    Cum necessitas cogit nos aliquem reprehendere...

    f. 88

    Debemus habere adsidue haec quattuor : paratum judicium...

    f. 69v

    Decet quod omnes homines natura aequales genuit...

    f. 94

    Incipit du lemme biblique

    Dixit inimicus : Persequar et comprehendam... (Ex. XV, 9)

    Incipit

    Iste vero inimicus Dei est qui populum Dei persequitur...

    f. 34v

    Duae cognitiones sunt necessariae homini, cognitio sui et cognitio Dei...

    f. 137v

    Duae sunt species disciplinae, interior scilicet et exterior...

    f. 135v

    Duae sunt tumoris species, dura scilicet et mollis...

    f. 134v

    Dulcis amice, vides pro te quos porto dolores //...

    f. 139

    Dum visitator filiam suam proponit visere chartam...

    f. 18v

    Elaborate inter vos laudabili contentione et meliore tandem aemulatione, caritate...

    f. 95v

    Eleemosyna illa oculis Redemptoris nostri non placet quae de illicitis et iniquitate congeritur...

    f. 23v

    Eodem ordine quo processit culpa sapienter subsecuta est medicina...

    f. 96v

    Est dilectio fortunae quae cum prosperitate accedit...

    f. 132

    Est iniquitas quae tollit omnimodam aequitatem...

    f. 129

    Est mutus naturae et etiam culpae...

    f. 112

    Est quadruplex confessio, confessio exactionis...

    f. 131

    Est silentium hominis et Dei Silentium autem hominis duplex...

    f. 121

    Est surditas poenae et naturae et est surditas culpae...

    f. 112

    Est vera compassio et est falsa compassio...

    f. 103

    Est vera Maria, est falsa Maria, vera Martha, et falsa Martha...

    f. 107v

    Facit omnipotens Deus quandoque de malo bonum...

    f. 133

    Fratres carissimi, quam timendus est dies ille...

    f. 25v

    Fratres, considerate vestros metropolos...

    f. 24

    Fratres, novissima carnis vestrae quinque sunt : materia vilis...

    f. 69

    Frustra sapientes hujus saeculi tam multa de quattuor virtutibus disputaverunt...

    f. 115v

    [...] Haec autem obsecratio oratio dominica vocatur...

    f. 30

    Haec sunt signa ante diem judicii...

    f. 139v

    Heu quam periculosum est orationis tempore vel psalmodiae...

    f. 136

    In Ecclesia sunt haeretici quasi leones...

    f. 13

    In illusione per somnum necessaria valde discretio est...

    f. 62

    Incipit du lemme biblique

    In Levitico dicitur : Homo qui obtulerit victimam... (Lev. XXII, 21)

    Incipit

    Primo rejicitur a sacrificio maculatum animal...

    f. 34v

    [...] In matutino tempore damnatur Christus //...

    f. 139

    In quantum sine peccato possumus, vitare proximorum scandalum debemus...

    f. 98

    In veritate didici, ait beatus Bernardus...

    f. 115v

    Inimicus hominis duplex est, quidam est invisibilis...

    f. 129v

    Lege prius ac deinde contemne, dilecte mi, materiam enim propositam...

    f. 1

    Melius est unum psalmum cum hilaritate...

    f. 70v

    Incipit du lemme biblique

    Miserere mei, Deus, secundum magnam misericordiam... (Ps. L, 3).

    Incipit

    Audite, peccatores, orantem peccatorem...

    f. 17

    Incipit du lemme biblique

    Mors peccatorum pessima... (Ps. XXXIII, 22)

    Incipit

    Mala in amissione mundi, quia non possunt...

    f. 122v

    Multa est malitia hominis. Nemo, cum male agere vult...

    f. 90v

    Multi sunt qui putant ambulare in luce...

    f. 24

    Incipit du lemme biblique

    Nolite diligere mundum... (I Joh. II, 15).

    Incipit

    Sed haec omnia vanitas...

    f. 92v

    Non ignoro quantae te saecularis curae erga mundanarum rerum sollicitudinem distendant...

    f. 78

    Non potest hominem perducere ad damnationem confessio...

    f. 63

    Incipit du lemme biblique

    Non sum turbatus te pastorem sequens... (Jer. XVII, 16).

    Incipit

    Beatus qui sequitur te, dulcissime Domine Jesu...

    f. 5

    Incipit

    Haec verba potest dicere Domino quilibet religiosus vel fidelis...

    f. 8v

    Incipit

    Turbatio et tranquillitas...

    f. 1

    Incipit

    Verba haec duobus modis possunt intellegi, primo de patre nostro...

    f. 1

    Novem sunt poenae inferni contra novem ordines angelorum. Prima est ignis...

    f. 89

    O admirabilis, immo miserabilis ignis luxuriae...

    f. 116

    O felix purae conscientiae jucunditas quae vermem interiorem excludit...

    f. 123

    O quam dissimilis est humilitati superbia...

    f. 117

    O quam gloriosa est paenitentia quae a paradiso...

    f. 131

    O quam perniciosa est segnities. Haec est quae manum ab aratro...

    f. 116

    O vitium omni vitio despectius, omni peste...

    f. 116v

    Olim cum essem monachus et nigrum ferrem habitum, timebam...

    f. 18

    Opera bona quae facimus multiplici fine facimus...

    f. 104v

    Paenitentia habet exordium, unde a timore tuo...

    f. 120

    Paenitentia vero non annorum numero...

    f. 22v

    Incipit du lemme biblique

    Pater noster qui es in caelis...

    Incipit

    Haec autem obsecratio oratio dominica vocatur...

    f. 30

    Patientia lenietur princeps et lingua mollis confringit duritiam...

    f. 123v

    Paupertatis sunt tres species. Sunt enim qui rebus temporalibus egent...

    f. 102v

    Peccator vero debet omnia peccata sua confiteri...

    f. 26v

    Plus nocet lingua adulantis quam gladius...

    f. 53bisv

    Prima ala est confessio non laudis, unde : Confitemini Domino quoniam bonus (Ps. CV, 1 et passim)...

    f. 46

    Prima die eriget se mare in altum quadraginta cubitos super altitudinem montium...

    f. 139v

    Prima igitur cura primumque sit tibi studium...

    f. 78

    Prima rubens unda, ranae tabesque secunda //...

    f. 147v

    Quadrus lapis est superius amando caelestia, inferius...

    f. 108

    Quae mundi cura caret est oratio pura...

    f. 89v

    Quaecumque sint opera merito privantur nisi humilitatis dulcedine...

    f. 117

    Quattuor sunt causae nostri fletus...

    f. 24

    Quattuor sunt genera mali. Est enim malum vanitatis, malum iniquitatis...

    f. 106

    Quattuor sunt genera ovium : infirmae, fetae, validae, vagae...

    f. 106

    Quattuor sunt in habitu religionis notabilia, id est vilitas et superfluitas, paucitas et pretiositas...

    f. 103v

    Quattuor sunt in rebus possessis observanda, scilicet ne licita injuste acquiramus...

    f. 104

    Quattuor sunt paces, duas dat mundus et duas Deus. Mundus dat pacem in tranquillitate rerum...

    f. 16v

    Quattuor sunt quae conferunt veram humilitatem...

    f. 148

    Quattuor sunt quae impediunt confessionem : pudor, timor, spes...

    f. 99

    Quattuor sunt quae veram conferunt humilitatem : vilitas operis...

    f. 148

    Quattuor sunt quae viam nostram impediunt, labores, voluptates, successus...

    f. 112v

    Quattuor sunt quorum in hac vita obsequiis deservimus : caro, mundus...

    f. 117v

    Quattuor sunt temptationes, prima dicitur ignorantia...

    f. 36v

    Quattuor sunt timores, servilis, mundanus, initialis, filialis. Servilis est pro evitanda poena abstinere a malis retenta voluntate mala...

    f. 127

    Quattuor sunt voces, scilicet uxoris, mundi, diaboli et Dei...

    f. 107v et 134v

    Qui ex carnis blandimento multa peccamus, ex carnis adflictione purgamur...

    f. 20

    Quid sit paenitentia ? Unde accepit nomen ? Qui primitus eam...

    f. 26

    Quidam sunt qui non sequuntur Christum sed fugiunt. Alii non sequuntur sed...

    f. 137

    Quinque modis datur infirmitas hominibus...

    f. 36v

    Radix cuncti mali superbia est, de qua Scriptura...

    f. 54

    Ratio quare sic cantantur horae : In matutino tempore damnatur Christus //...

    f. 139

    Religiosis tribus modis insidiatur superbia...

    f. 102

    Rete diaboli texunt tres filiae tyranni quarum prima est luxuria...

    f. 125v

    Retributio est multiplex. Retribuimus enim bona pro malis...

    f. 110v

    Saepe ergo vero cum de vita proximorum quaerimur, mutare locum conamur...

    f. 97v

    Sancti viri sic de spe certi sunt ut tamen semper sunt de temptatione...

    f. 115

    Sciendum est quia triplex modus cogitationum...

    f. 98

    Septem modis peccata dimitti Scripturae sacrae demonstrant, primo in baptismo...

    f. 88v

    Septem sunt gradus paenitentiae, primus est cum se quisque invenit...

    f. 88

    Septem sunt principalia vitia. Superbia : de superbia nascitur omnis inoboedientia...

    f. 83

    Septem vitia sunt quae septem dona Spiritus sancti expellunt...

    f. 97

    Sex sunt species sanctarum cogitationum in quibus nostra memoria...

    f. 28

    Sex verba Domini in cruce, primum est quod loquitur ad Patrem : Eli, Eli...

    f. 12v

    Si per neglegentiam sacerdotis evenerit quod absit ut missam cantans...

    f. 77

    Si qui per gratiam Dei ad paenitentiam convertuntur, perturbari non debent...

    f. 45v

    Si quis homo dives captus esset et positus in carcere...

    f. 35v

    Si quis solet haesitare cum accedit ad altare...

    f. 154

    Sicut tres gradus sunt in dilectione Dei, ita tres in dilectione proximi...

    f. 104v

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum homini patrifamilias... (Mt. XX, 1).

    Incipit

    Paterfamilias est Deus Pater, vinea mundus...

    f. 34

    Studendum est operibus misericordiae ut cibetur esuriens, reficiatur sitiens...

    f. 125

    Summe sacerdos et vere pontifex, qui te obtulisti...

    f. 52

    Sunt quattuor diversitates rerum quae ad pulchritudinem pertinent...

    f. 101v

    Sunt quidam qui mores bestiales induentes...

    f. 109

    Sunt tres species dolorum inferni. Dolores inferni possunt dici daemones...

    f. 108

    Sunt tres species pacis, pax temporalis...

    f. 109

    Superbia est elatio vitiosa quae inferiorem despiciens superioribus et paribus satagit...

    f. 71

    Superbia est initium et causa omnium malorum, quam qui caret...

    f. 128v

    Symbolum graece, collatio latine sive indicium, quia ibi indicatur fides...

    f. 32v

    Tres sunt luctus quibus mentem suam irrigare tenetur homo...

    f. 110v

    Tres sunt nuntii mortis : casus, infirmitas, senectus...

    f. 134v

    Tres sunt pastoris voces : suavis, dulcis et alta ; suavis ad infirmum...

    f. 134

    Tres sunt species obstinatorum ; prima est eorum qui ex correptione proficiunt...

    f. 135

    Tres sunt viae et tres qui gradiuntur per illas : egestas...

    f. 103

    Tria bona nobis confert mortis memoria...

    f. 107

    Tria sunt genera infirmitatis, videlicet inanis gloria, desidia, peccati macula...

    f. 130v

    Tria sunt genera scelerum sub quibus concluditur omne peccatum...

    f. 105

    Tria sunt in cibo consideranda, id est quid et quando et quantum comedamus...

    f. 104

    Tria sunt mala in quibus homo adfligitur et quattuor bona...

    f. 16v

    Tria sunt martyria sine effusione sanguinis : largitas in paupertate...

    f. 53bisv

    Tria sunt quae pacem cohabitantium turbare solent...

    f. 134

    Tria sunt quae praecipue spectant ad sacerdotes : forma vivendi...

    f. 99v

    Tria sunt quae quaelibet fidelis ante oculos habere debet...

    f. 70

    Tribus modis paenitet homo et tribus modis miseretur Deus...

    f. 133

    Triplici morbo laborat genus humanum, principio, medio et fine...

    f. 91

    Vulnera clausa plus cruciant. Nam putredo quae intus fervet...

    f. 88

    ALANUS DE INSULIS -- Extrait
    ALANUS DE INSULIS -- De Sex alis Cherubim
    ALCUINUS -- De Virtutibus et vitiis. Excerpta
    AMBROSIUS MEDIOLANENSIS ep. (s.) -- sermo de judicii die
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii. Excerpta
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones ad fratres in eremo
    BALUZE (Étienne) -- Possesseur
    Béatitudes -- Commentaires sur les béatitudes
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Extraits à lui attribués par les mss.
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Excerptiones Patrum (excerpta)
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sentences et extraits
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- De Exercitio humilitatis
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermones de diversis
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermones de diversis. Excerpta
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermones in Canticum canticorum. Excerpta
    Chérubins -- De Sex alis Cherubim
    Confession -- Manuels ou formules à l'usage du pénitent
    Confession -- Notes ou extraits sur la confession
    Eucharistie -- De Casibus fortuitis circa sacramentum altaris
    Eucharistie -- Vers
    EXCERPTIONES PATRUM (falso attr. Bedae, excerpta)
    FAUSTUS REIENSIS ep. -- Extrait à lui attribué par le ms.
    FLORILEGES PATRISTIQUES -- Excerptiones Patrum, falso attr. Bedae (excerpta)
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Extraits :
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Homiliae in Ezechielem (excerpta)
    Heures canoniques -- Vers mnémoniques
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. -- Carmina singula
    HUGO DE FOLIETO -- De Claustro animae sive De Conversatione monastica. Excerpta
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- Extraits
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- Adnotationes elucidatoriae in quosdam psalmos (Miscellanea l. II). Excerpta
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- De Sacramentis christianae fidei. Excerpta
    HUGO DE SANCTO VICTORE -- Miscellanea
    ISIDORUS HISPALENSIS (s.) -- Extraits à lui attribués par les mss.
    JESUS CHRISTUS -- Crux (sancta) De Sex verbis Christi in cruce
    JESUS CHRISTUS -- Versus
    Jeûne -- Jeûne du vendredi
    JOHANNES FISCANNENSIS abbas -- Oratio sancti Ambrosii
    Jugement dernier -- De Quindecim signis
    Jugement dernier -- Sermones de die judicii
    LENOIR -- Signature (XVIe s.)
    Médecine -- Recettes Recettes diverses
    Palimpsestes
    Péché -- Traités
    Pénitence (sacrement) -- Notes, extraits, fragments ou sentences
    PETRUS COMESTOR -- Sermones. Excerpta
    RELIURE -- Reliures au chiffre de Charles X
    REMIGIUS AUTISSIODORENSIS -- De Celebratione missae. Excerptum de oratione dominica
    Sentences bibliques, patristiques ou théologiques
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- Sermones singuli
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De Sanctis et festis Benedictus, abbas Casinensis
    Sermones inter unius auctoris collectionem -- De diversis De die judicii
    DE SEX ALIS CHERUBIM
    SYMBOLUM APOSTOLORUM -- Commentarii
    VERBA CHRISTI AD HOMINEM, versus
    Vers anonymes latins -- Divers
    Vertus -- Sur les vices et les vertus
    Vertus -- Traités des vertus
    Vices -- Extraits, notes et sentences sur les vices et les vertus
    Vices -- Traité sur les vices
    Vices capitaux -- Traités
    Vices capitaux -- Orgueil Notes et extraits
    Vie monastique -- Extraits, notes et sentences

Source des données