Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q276203
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1-39 Correspondance entre s. Augustin et s. Jérôme : s. AUGUSTIN ( C. S. E. L. , XXXIV, ep. 28, P. L. , XXII, ep. 56) (1-3v) ; ( C. S. E. L. , ep. 40, P. L. , ep. 67) (3v-6v) ; ( C. S. E. L. , ep. 67, P. L. ep. 101) (6v-7) ; ( C. S. E. L. , ep. 74, P. L. , ep. 111) (8v-9) ; ( C. S. E. L. , ep. 73, P. L. , ep. 110) (9-13v) ; ( C. S. E. L. , ep. 71, P. L. , ep. 104) (15-20) ; ( C. S. E. L. , ep. 82, P. L. , ep. 116) (27v-39). — S. JEROME ( P. L. , XXII, ep. 102, C. S. E. L. , XXXIV 2 , ep. 68) (7-8) ; ( P. L. , ep. 103, C. S. E. L. , ep. 39) (8-8v) ; ( P. L. , ep. 105, C. S. E. L. , ep. 72) (13v-15) ; ( P. L. , ep. 112, C. S. E. L. , ep. 75) (20-27v) ; ( P. L. , ep. 116, C. S. E. L. , ep. 81) (27v).
F. 39v-40 Recettes de médecine : « Causa vero earum una et eadem est scilicet grossis sanguis... Epilempsia est morbus operationes... — ... ad epilempticum accipe diacastoreum dragmas. »
F. 41-67 S. JOHANNES CHRYSOSTOMUS, « De reparatione lapsi » ( Flor. Cassin ., III, 389-411).
F. 67-69 [S. HIERONYMUS, Epistola] ( C. S. E. L. , LIV, ep. n° 14 § 1-6, 44-54).
F. 70-72v [Ps.-AUGUSTINUS, De essentia divinitatis] le début et la fin manquent : « Ubicumque sacra Scriptura sparsim per divinos libros in Deo motus anime... — ... scriptum est in psalmo : Et incli[navit] ... » ( P. L. , XLII, 1200-1204 ; le même texte a été édité sous divers autres noms, en particulier sous celui de s. Jérôme).
F. 73-80v, 89-96v, 81-84 S. HIERONYMUS, « Epistola ad Eustochium » ( C. S. E. L. , LIV, ep. 22, 143-211).
F. 84v-88v [Adversus Jovinianum] § 7-14 : « Esus carnium et potus vini ventrisque saturitas... — ... senex sustentare solitus erat » ( P. L. , XXIII, 297-304).
F. 97-127v Série de 35 sermons, brefs commentaires sur des textes bibliques, qu'il faut lire dans l'ordre suivant : ff. 108, 107, 106, 105, 112, 111, 110, 109, 97-104 et 113-127. [GAUFRIDUS BABIO] « Ecce quam bonum... Sic gratulatur... » ( P. L. , CLXXI, 873-877) ; cf. J. P. Bonnes, dans Rev. Bénéd ., LVI (1945-1946), 202, n° 37 (108-108v, et 107) ; — [GAUFRIDUS BABIO] « Legitur, fratres karissimi, Jacob duas uxores habuisse... » ( Ibid ., sermon 120, fin différente) ; cf. id., ibid ., 202, n° 38 (107v, 106-106v) ; — « Sanctificate jejunium, etc. Quid autem est sanctificare jejunium ... — ... diabolica corde suo respuit temptamenta (106v) ; — « Petrus diaconus cum de mortuo miraretur ... — ... quatenus interius vivificetur » (semble incomplet) (106v) ; — Sermon sur la fin des temps, avec lacune au milieu : « Erunt signa... Hec sunt, f. k., verba Domini ac Salvatoris nostri de fine seculi... quorum predicatione et vita... » (105-105v) « ... Ysaiam, si numerus filiorum Israel... ut et ipso aspirante cogitemus et ipso adjuvante faciamus... » (112) ; — Sermon sur la simonie : « Qui non intrat per (h)ostium... Summa providentia, f. d., vobis est necessaria... — ... gloriam mereamur adquirere immortalem... » (112-112v, 111-111v, 110-110v, 109) ; — Sur la tiédeur : « Angelus angelo in Apocalypsi. Scio, inquit, opera tua... Hic itaque quos aut Judaica perfidia aut error gentilium tenet astrictos frigidi sunt... — ... uberiorem fructum se invenire perpendunt » (109-109v et 97-97v) ; — Sur la Jérusalem céleste : « Sanctus Johannes qui supra pectus Domini in Cena recubuit... — ... vivos vocat quia non sunt insensibiles, sed vivunt Deo (97v-98). — [De XII lapidibus pretiosis] « Primus ja[s]pis ponitur in fundamento... — ... nisi illi qui has virtutes habuerint quas isti lapides significant » (identique en grande partie au Lapidaire, c. 58, du L. III du De Bestiis publié sous le nom d'Hugues de Saint-Victor et attribué ??? ( P. L. , CLXXVII ??? 115-119) ; cf. Silvestre, dans Scriptorium , IV (1950), 111-115 (98-99). — [HUGO DE SANCTO-VICTORE, De amore Sponsi] ( P. L. , CLXXVI, 987-994) (99-101v). — [GAUFRIDUS BABIO] « Omnis gloria ejus... In hoc versu prophetico... » ( P. L. , CLXXI, serm. n° 124, 901-905) ; cf. J.-P. Bonnes, op. cit ., 202, n° 40 (101v-102). — « Summa annorum ab initio mundi... — ... Ab incarnatione Domini usque nunc I. C. LX. VII (102). — Thèmes de sermons et sentences théologiques : sur les trois manières de pécher : « In primo parente didicimus quia tribus modis omnis culpe nequitiam perpetramus... — ... Convertimini ad me et salvi eritis » (102v). — Sur l'obéissance : « Omnipotens tribus modis genus humanum interrogare consuevit... — ... ad jussionem obediente dicitur nunc cognovi quod » (102v). — Allégorie tirée de Martianus Capella : « Egitiaca servitute liberati sub vero Moyse militantes... — ... securitas est eterna que semel habita nunquam cessabit » (102v-103). — « Laudate Dominum quia bonus Dominus... Bonus dominus bonos querit servos... — ... qui dat inquit salutem regibus » (103v). — Sur la dignité de la forme humaine : « Agnosce homo dignitatem creationis tue... — ... si non plus mulieri quam Deo credidisset » (103v-104). — « Nolite gravare corda vestra... Non enim, ut ait apostolus, regnum Dei esca et potus... — ... qui autem abstinens est adiciet vitam » (104). — « Quis dabit mihi pennas... Homo nascitur ad laborem... — ... amant quoque et proximum cujus ministerio inserviunt » (104v). — « Est civitas parva... Moraliter civitas hec parva intelligitur sancta ecclesia que est civitas Dei... — ... et qui sapientia liberavit civitatem ipse custodire dignetur... » (113-113v). — « In veteri lege Dominus per Moysen. Ignis in altari semper ardebit... Inter multa precepta que Deus... — ... ipse spiritus scilicet verus se nobis inspirare dignetur... » (113v-114). — « Spiritus Sanctus per David. Sacrificate sacrificium justicie, etc. Propheta Deo inspirante exhortatur... — ... que in ipso bona incepimus ipse finire dignetur... » (114-114v). — « De penitencia. Primogenitum asini mutabis ove. Per asinum immundicia... — ... cum ipso capite membra regnare possimus... » (114v-115). — « In veteri lege legimus quod filii Israel obtulerunt in deserto ad tabernaculum faciendum... — ... ut secundum ipsum vivere valeamus... » (115-115v). — « Sapientia loquitur in proverbiis per os sapientis Salomonis... — ... misericordia sua nos salvare dignetur... » (115v-116). — « De conpunctione lacrimarum. Legimus in antiqua historia quod Asa filia Caleph... — ... utroque genere conpunctionis irrigare dignetur... » (116-116v). — « Quoniam Deus judex est... Admonemur, fratres, Scriptura dictante, diem judicii timere... — ... qui nos in re, misericordia sua, perducere dignetur... » (116v-117v). — « Inter cetera que Dominus post temptationem locutus est ad sanctum Job... Nunquit [ sic ] capies Leviathan... — ... in ignem magnum excrescat, quod ipse... » (117v-118). — « Estote fortes in bello... Sicut dux et rex terrenus satellites suos ad preliandum exhortatur... — ... ut possimus cantare : Benedictus dominus qui non dedit nos in captionem dentibus eorum... » (118-119). — « Fugite de medio Babilonis... quando confunditur anima, quando turbatur... — ... dum ad miserandum paratus est dum miserando proclamat... » incomplet (119v-120v). — Fin d'un fragment sur Eccli., XXXI, 8 : « ... solo repellere, quid hic, inquiens tenebrose phalanges agitis ? Abite otius. Ego pii Jesu redemptus sanguine, non ero particeps redemptionis vestre. Sequitur. Et qui post aurum non abiit... — ... ponam ei ut alibi impingat » (121). — « Sicut turris David... In collo etenim guttur, in guture vox... — ... et virtutes bonorum operum audimus ? » (121v-122v). — « Abscondit piger manum suam... Nemo ita piger est ut ad os manum comedendo reducere laborem putet... — ... in omnipotentis Dei judicio pereant » (122v-123v). — « De evangelistis sermo. Similitudo vultus eorum facies hominis... quod enim IIII or hec pennata animalia IIII or evangelistas designent... — ... absque terrore est, leo est. Quia vero... » (123v-124). — [PETRUS COMESTOR, Sermo synodalis], jusqu'à : « ... osculo filium hominis tradis... » ( P. L. , CXCVIII, 1821-1823) (124-125v). — « Dixit Dominus exercituum. Framea suscitare... Hec est prophetia Zacarie. Quis hic loquatur... — ... et hoc corruptibile induxerit in corruptelam, quod ipse prestare... » (125v-127). — Oriens est anima cui per fidem Deus oritur... — ... quos suscitavit Deus vinctum exaperantem [ sic ]... » incomplet (127-127v).
F. 128 Prière : « Deus omnipotens miserere suplici tuo quia non sum sicut innumeri servi tui... » suivie de quelques extraits ou sentences brèves.
F. 128v-129 Fragments poétiques, extraits d'Ovide, Virgile, Horace, Lucain, Juvénal, constituant à la fin une série alphabétique de A à I : « Alba ligustra cadunt, vaccina nigra leguntur... — ... Impaciens consortis erit », à rapprocher des mss. de S.-Omer, 115, f. 99 et 710, f. 124 ; cf. Fierville, dans Notices et Extr ., XXXI 1 (1884), 137 et 155.
F. 129v, 130, 130v, 131 Epigrammes, centons, vers mnémotechniques et citations diverses : « Promitto. Promissa nichil valuere, precabar... » (129v) ; « Gaude in Domino semper... Gregorius in Moralibus... quidam calumpniatores veritatis dicunt Deum non ubique esse... » (130) ; « Augusti prior, ecce dies ad vincula Petri... » (130v) ; « ... Respuo delicias que sunt mihi causa timendi || Vivere malo mihi, malo quiete frui. » — Addition fin XII e s.
F. 129v-130 Deux textes relatifs au procès des Amauriciens en 1210. Traduction française du Pater : « Beau Pere qui estes en cel et en la terre... » (129v) ; Note sur l'interrogatoire de quelques-uns des accusés : « Jo[hannes] presbyter de Cones confessus est se errasse predicando quod Deus est ubique... » ; cf. Chartularium Univ. Paris ., I, 70 — Addition début XIII e s. (M.-T. d'Alverny, dans Arch. d'hist. doctr. et litt. du M. A. , XVIII (1950-51), 325-336).
Voir t. III, 403.
F. 70-72v. De Essentia divinitatis ( P.L. , L, 730-735, sous le nom de S. EUCHERIUS, ep. Lugdunensis, comme c. I des Formulae spiritalis intelligentiae ; non repris dans l'éd. de C. Wotke, C.S.E.L. , XXXI) ; cf. mss. Latin 2740, f. 13-14v ; 3358, f. 119 ; 3414, f. 59v ; 3630, f. 30-32v.
Source des données : Jonas
Abscondit piger manum suam ... (Prov. XIX, 24)
Nemo ita piger est ut ad os manum comedendo...
f. 122v
Aegyptiaca servitute liberati sub vero Moyse militantes...
f. 102v
Agnosce, homo, dignitatem creationis tuae...
f. 103v
Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur...
f. 128v
Augusti prior, ecce dies ad vincula Petri...
f. 130v
BEAU PERE QUI ESTES AU CEL ET EN LA TERRE...
f. 129v
Causa vero earum una et eadem est scilicet grossus sanguis...
f. 39v
Deus omnipotens miserere supplici tuo quia non sum sicut innumeri servi tui...
f. 128
Ecce quam bonum et quam jucundum ... (Ps. CXXXII, 1).
Sic gratulatur, dilectissimi, David propheta...
f. 108
Epilepsia est morbus operationes animalium...
Erunt signa in sole ... (Lc. XXI, 25).
Haec sunt, fratres carissimi, verba Domini ac Salvatoris nostri...
f. 105
Est civitas parva ... (Eccl. IX, 14)
Moraliter civitas haec parva intellegitur sancta Ecclesia quae est civitas Dei...
f. 113
Estote fortes in bello ... (cf. Hebr. XI, 34).
Sicut dux et rex terrenus satellites suos ad proeliandum exhortatur...
f. 118
Esus carnium et potus vini ventrisque saturitas seminarium libidinis est...
f. 84v
Framea suscitare ... (Zach. XIII, 7)
Haec est prophetia Zachariae. Quis hic loquatur...
f. 125v
Fugite de medio Babylonis ... (Jer. LI, 6)
Quando confunditur anima, quando conturbatur...
f. 119v
Ignis in altari semper ardebit ... (Lev. VI, 12).
Inter multa praecepta quae Deus...
f. 113v
In primo parente didicimus quia tribus modis omnis culpae nequitiam perpetramus...
In veteri Lege legimus quod filii Israel obtulerunt in deserto...
f. 115
Inter cetera quae Dominus post temptationem locutus est ad sanctum Job...
f. 117v
Johannes presbyter de Cones confessus est se errasse praedicando quod Deus est ubique...
f. 130
Laudate Dominum quia bonus Dominus ... (Ps. CXXXIV, 3)
Bonus dominus bonos quaerit servos...
Legimus in antiqua historia quod Asa filia Caleph...
f. 116
Legitur, fratres carissimi, Jacob duas uxores habuisse Liam scilicet et Rachel...
f. 107
Nolite gravare corda vestra ... (cf. Lc. XXI, 34)
Non enim, ut ait Apostolus, regnum Dei esca et potus...
f. 104
Omnipotens tribus modis genus humanum interrogare consuevit...
Omnis gloria ejus filiae regis ab intus ... (Ps. XLIV, 14).
In hoc versu prophetico, filiae dilectissimae...
f. 101v
Oriens est anima cui per fidem Deus oritur...
f. 127
Petrus diaconus cum de mortuo miraretur ab argentario...
f. 106v
Primogenitum asini mutabis ove ... (Ex. XIII, 13)
Per asinum immunditia...
f. 114v
Primus jaspis ponitur in fundamento civitatis Dei qui habet talem naturam...
f. 98
Promitto promissa nihil valuere ; precabar //...
Qui non intrat per ostium ... (Joh. X, 1).
Summa providentia, fratres dilectissimi, vobis est necessaria...
f. 112
Quidam calumniatores veritatis dicunt Deum non ubique esse...
Quis dabit mihi pennas ? ... (Ps. LIV, 7).
Homo nascitur ad laborem...
f. 104v
Quoniam Deus judex est ... (Ps. XLIX, 6)
Admonemur, fratres, Scriptura dictante, diem judicii timere...
f. 116v
Respuo delicias quae sunt mihi causa timendi //...
Sacrificate sacrificium justitiae ... (Ps. IV, 6).
Propheta Deo inspirante exhortatur...
f. 114
Sanctificate jejunium ... (Joel I, 14).
Quid autem est sanctificare jejunium...
Sanctus Johannes, qui supra pectus Domini in Cena recubuit...
f. 97v
Sapientia loquitur in Proverbiis per os sapientis Salomonis...
f. 115v
Scio, inquit, opera tua ... (Apoc. III, 15)
Hic itaque quos aut judaica perfidia aut error gentilium tenet adstrictos...
f. 109
Sederunt in terra senes ... (Thren. II, 10)
Verbum est Jeremiae plangentis...
f. 124
Sicut turris David ... (Cant. IV, 4)
In collo enim guttur, in gutture vox ...
f. 121v
Similitudo vultus [quattuor animalium] ... (Ez. I, 10).
Quod enim quattuor haec pennata animalia quattuor evangelistas designent...
f. 123v
Summa annorum ab initio mundi : Ab initio mundi usque ad diluvium...
f. 102
Ubicumque sacra Scriptura sparsim per divinos libros in Deo motus animae...
f. 70
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF