Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3834

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q394344

  • Titre attesté :
    • Homiliarium.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3834
    • Paris. BnF, Latin 3834
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Ambroise (saint, 0340?-0397) | Augustin (saint, 0354-0430) | Bède le Vénérable (saint, 0673?-0735) | Bernard de Clairvaux (saint, 1090?-1153) | Fulbert de Chartres (saint, 0960?-1028) | Grégoire I (pape, 0540?-0604) | Jérôme (saint, 0345?-0420) | Paschase Radbert (saint, 0790?-0865?) | Raban Maur (0780-0856?) | Thomas d'Aquin (saint, 1225?-1274)
  • Date de fabrication :
  • Support : Papier ; filigranes : sirène ; cf. Briquet, Les Filigranes, type proche des nos 13858-13859 ; licorne ; cf. Briquet, n° 10024 ; 3 fleurs de lys posées deux et une (armes de France) avec un t appendu ; cf. Briquet, type proche du n° 1760, sans les lettres J.B. Réglure à la mine de plomb.
  • Composition :
    • 178 ff. à longues lignes, foliotés de 13 à 189 et 129 bis, précédés et suivis de 3 ff. de garde papier.
  • Format :
    • 212/220 × 140/147 mm. (justification 155 × 100 mm.).
  • Aspects codicologiques :
    • Au f. 189v, ex-libris du XVe s. : « Legende iste pertinent Petro de Bosco presbitero » et essai de plume (XVIe s.). A fait partie de la Bibliothèque de ColbertPlusieurs mains françaises. — Initiales et titres rubriqués. Petites initiales rehaussées de jaune ou de rouge. Lemmes bibliques soulignés à l'encre rouge ou indiqués en marge par des points ou des virgules. Pieds-demouche et bouts-de-ligne rubriqués. Titres d'attente dans la marge inférieure. — 15 cahiers de 12 ff., sauf le 6e de 10 ff. (73-82). Cahiers signés a-c (13-48), g (73-82), o-r (95-141). Réclames. Les ff. 75v, 141-141v, 168v sont blancs. Le premier cahier du ms. primitif a disparu. La foliotation, en chiffres arabes, contemporaine du ms. va de 13 à 189 ; il y a 2 ff. numérotés 129 ; le f. 101 est numéroté 100. — Le format et l'écriture sont inhabituels pour un ouvrage ayant servi à l'usage liturgique. Corrections marginales. 178 ff. à longues lignes, foliotés de 13 à 189 et 129 bis, précédés et suivis de 3 ff. de garde papier. 212/220 × 140/147 mm. (justification 155 × 100 mm.).
  • Reliure :
    • Demi-reliure chagrin rouge au chiffre de Louis-Philippe. Titre doré au dos : « VARIORUM PATRUM HOMILIAE ».

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 13-82 Homélies pour le Commun des saints, utilisant en partie l'homéliaire de Paul Diacre (= P.D.) et des homélies extraites des commentaires sur s. Luc et s. Marc de Bède ; pour les incipit et la bibliographie de P.D., cf. Grégoire, Homéliaires liturgiques, 465-476.

    [In natale unius vel plurimorum apostolorum] « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 27] ; P.D., II, 101 (13-16) ; — « ...Omelia b. AUGUSTINI... » [Tractatus in Ev. Joh., LXXXIII, excerptum] ; P.D., II, 102 (16-19v) ; — « ...Omelia b. AUGUSTINI ep... » [ibid., LXXXVII-XCI, passim] ; cf. P.D., II, 103, abrégé (20-23v) ; — « ...Sermo de commentario b. AMBROSII [MEDIOLANENSIS] archiep... » (titre ajouté postérieurement) [In Lc., l. VII, excerptum], incomplet par suite de la mutilation du f. 24 ; P.D., II, 115 (23v-26v) ; — « ...Omelia b. AUGUSTINI ep... » [Tractatus in Ev. Joh., LXXX-LXXXII] ; P.D., II, 100 (26v-30) ; — « ...Facta est contencio... (Lc. XXII, 24). Sermo ex commentario venerabilis BEDE presbyteri... Sicut bonis esse moris... — ...potestatis excrescant » [In Lc., l. VI, excerptum] (P.L., XCII, 598 A-600 A ; C.C.S.L., CXX, 380-382, lig. 681-782) (30-31v) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... ad episcopos et presbiteros » [Hom. in Ev., 17] (P.L., LXXVI, 1139-1149) (31v-38).

    [In natale unius vel plurimorum martyrum] « ...Omelia b. AUGUSTINI ep... » [Tractatus in Ev. Joh., LI, excerptum] ; P.D., II, 68, in natale s. Laurentii (38v-40) ; — « ...Sermo ex commentario IERONIMI... » [In Mt., l. I, excerptum] ; P.D., II, 111 ; cf. Lambert, Bibliotheca Hieronymiana, 215, n. 217 a, hom. 31 (40-41) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 37] ; P.D., II, 112 (41-46) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 32] ; P.D., II, 118 (46-49v) ; — « ...Qui vos audit, me audit... (Lc. X, 16). Audistis, fratres karissimi, in hac lectione euvangelica quoniam Dominus noster Jhesus Christus vult ut semper... — ...per humilitatem », commentaire sur Luc X, 16-20, postérieur à Bède (50-50v) ; — « ...Descendens Jhesus de monte... (Lc. VI, 17). Sermo ex commentario venerabilis BEDE presbiteri... Electurus apostolos Dominus... — ...de supernis intimat » [In Lc., l. II, excerptum] (P.L., XCII, 400 A-403 C ; C.C.S.L., CXX, 136-140, lig. 1416-1590) (50v-53) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 35] ; P.D., II, 116 (53-57v) ; — « ...Attendite a fermento... (Lc. XII, 1). Omelia venerabilis BEDE presbiteri... Sicut modicum fermenti... — ...scientiam non fugiant » [In Lc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 487 C-488 D ; C.C.S.L., CXX, 246-247, lig. 599-668) (57v-58v).

    [In natale unius vel plurimorum confessorum] « ...Egrediente Jhesu de Templo... (Mc. XIII, 1). Sermo ex commentario venerabilis BEDE presbiteri... Juxta hystoriam manifestius est sensus... — ...lassis tribuitur » [In Mc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 259 A-D ; C.C.S.L., CXX, 595-596, lig. 4-40) ; addition : « Quere residuum expositionis in foliculo 82°... » (58v-59) ; — « ...Videns Jhesus turbas ascendit... (Mt. V, 1). Omelia b. Leonis pape... Sequitur quid significet mons... — ...de miseria liberentur » [S. AUGUSTINUS, De Sermone Domini in monte, l. I, excerptum] (P.L., XXXIV, 1231-1232, §§ 2-7 ; C.C.S.L., XXXV, 2-5, lig. 32-101) (59-60) ; — « Lectio octava [sic]. Beata Dei genitrix et semper virgo Maria, Templum Domini... — ...finire gaudebant. Hec omnia vobis in omnibus fidelibus prestare dignetur Salvator mundi... », fragment du sermon pour la Toussaint Legimus in historiis ecclesiasticis (éd. J.E. Cross, dans Traditio, XXXIII (1977), 117-119, lig. 165-181) ; pour les auteurs possibles, cf. J. E. Cross, art. cit., 127-128 (60-60v) ; — « Nona lectio [sic]. Hodie, dilectissimi, omnium sanctorum sub una solemnitatis letitia celebramus... — ...sanctos suos in regnis celestibus... », le début est inspiré de l'homélie apocryphe III, 70 de Bède ; cf. P.L., XCIV, 450 B, lig. 1-9 (60v-61) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 9] ; P.D., II, 104, in natale unius sacerdotis (61-63v) ; — « ...Videte, vigilate et orate... (Mc. XIII, 33). Sermo ex commentario venerabilis BEDE presbiteri... Perspicue ostendit quare supra... — ...de sompno surgere » [In Mc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 266 A-C ; C.C.S.L., CXX, 603-604, lig. 334-366) (63v-64) ; — « ...Vos estis sal terre... (Mt. V, 13). Omelia... excerpta de diversis tractatibus. Sal appellantur apostoli quia per ipsos universum... — ...factores Legis justificabuntur » [RABANUS MAURUS, In Mt., l. II, excerpta] (P.L., CVII, 801 B-805 C, passim) (64v-65v) ; — « ...Vigilate quia nescitis... (Mt. XXIV, 42). Omelia... excerpta de diversis tractatibus. Perspicue ostendit Dominus quare supra dixerit... — ...in perpetuas eternitates », inspiré du comm. sur Matthieu de Raban Maur, l. VII ; cf. P.L., CVII, 1080 C-1082 D (65v-66v) ; — « Nolite timere pusillus grex... (Lc. XII, 32). Pusillus grex vel ob comparationem... — ...cor est sursum », comm. sur Luc XII, 32-34, postérieur à Bède (66v-67) ; — « ...Homo quidam nobilis... (Lc. XIX, 12). Sermo ex commentario BEDE. Homo nobilis ille est cui cecus... — ...adesse dampnandos » [In Lc., l. V, excerptum] (P.L., XCII, 562 C-563 D ; C.C.S.L., CXX, 336-338, lig. 1636-1690) (67-68) ; — « ...Nolite timere pusillus grex... (Lc. XII, 32). Omelia venerabilis BEDE presbiteri. Pusillum gregem electorum vel ob comparationem majoris numeri... — ...ubi est thesaurus » [In Lc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 494 B-495 B ; C.C.S.L., CXX, 254-255, lig. 940-985) (68-69) ; — « ...Omelia venerabilis BEDE presbiteri... » [In Lc., l. IV, excerptum] ; P.D., II, 107, in depositione unius confessoris (69-69v) ; — « ...Considerate lilia... (Lc. XII, 27). Omelia venerabilis BEDE presbiteri... Sed ista documenta non sicut allegoria... — ...ex habundantia superadditur... » [In Lc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 493 C-494 B ; C.C.S.L., CXX, 253-254, lig. 893-938) (69v-70v) ; — « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI]... » [Hom. in Ev., 13] ; P.D., II, 109 (70v-72v).

    [In natale unius virginis vel plurimarum virginum] « ...Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 11] ; P.D., II, 123 (72v-74v) ; — « ...Simile est regnum celorum decem virginibus... (Mt. XXV, 1). Omelia b. AUGUSTINI ep... Intelligamus, fratres karissimi, ad omnes nos... — ...oleo significantur » [s. 93, excerpta] (P.L., XXXVIII, 574-575, §§ 2-5), la fin n'a pas été copiée (74v-75) ; — « ...Simile est regnum celorum decem virginibus... (Mt. XXV, 1-2). Omelia b. GREGORII [MAGNI] pape... » [Hom. in Ev., 12] ; P.D., II, 122 (76-79) ; — « ...Omelia b. AUGUSTINI ep... » [De Diversis quaestionibus, LXXXIII, qu. 59] ; P.D., II, 121 (79v-82) ; — « Et respondens Jhesus cepit dicere illis : Videte ne quis vos seducat... (Mc. XIII, 5-6). Multi imminente Hierosolimorum excidio principes... — ...quorum fides diversa est » [S. BEDA VENERABILIS, In Mc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 259 D-261 B ; C.C.S.L., CXX, 596-597, lig. 45-105), suite de l'homélie copiée supra, f. 58v-59 (82-82v).

    F. 83-98v Sermons pour la Fête-Dieu et son octave, divisés en marge en six ou neuf leçons. Ces sermons sont composés des leçons de l'Office romain Sacerdos, dont l'auteur est probablement s. Thomas d'Aquin ; cf. leçons du livret original de l'office, ms. Latin 1143 et P.M. Gy, dans Rev. des sciences philosophiques et théologiques, LXIV (1980), 491-507. Pour les sources indiquées en marge en manchettes, voir C. Lambot, dans Rev. bénéd., LIV (1942), 61-123.

    « In die Eucaristie. Lectio prima. Immensa divine largitatis... — ...elementorum » (éd. Lambot, art. cit., 75-79) (83-85v) ; — « Die Eucaristie Domini » (en titre courant), « Caro mea vere est cibus... (Joh. VI, 56). Omelia b. Augustini ep... Cum enim cibo et potu... — ...in semetipso », apocryphe (éd. cit., 80-81) (86-86v) ; — « De festo Eucaristie sermo, feria 2a octave » (en titre courant), « De totius mundi operibus... — ...non debemus » (éd. cit., 99-100, lig. 78-129) (87-87v) ; — « Feria 3a octave Eucaristie. Sermo » (en titre courant, f. 88), « Christus panis est... — ...in nobis non est » (éd. cit., 100-102, lig. 130-183) (87v-89) ; — « Dominica infra octavam Eucaristie. Sermo » (en titre courant), « Iteratur etiam et hoc... — ...tormentum » (éd. cit., p. 102, lig. 183-195 ; p. 106-108, lig. 196-292) (89-91v) ; — « Lune [die] in octava Eucaristie » (en titre courant), « Quia corpus assumptum... — ...permanente » (éd. cit., 108-112, lig. 295-428) (91v-94) ; — « Martis [die] in octava Eucaristie » (en titre courant), « Quod autem in nobis hic... — ...specialiter unusquisque » (éd. cit., 112-113, lig. 430-472) (94-95) ; — « Mercurii [die] in octava Eucaristie » (en titre courant), « Misterium fidei dicitur... — ...et bibitur » (éd. cit., 113-114, lig. 474-526) (95-96) ; — « Die octava Eucaristie. Sermo » (en titre courant), « Manducatur Christus... — ...ad patriam deduxit » (éd. cit., 115-118, lig. 528-656) (96-98v).

    F. 99-189v Homélies pour les fêtes de la Vierge.

    [In nativitate b. Mariae] « ...Liber generationis... (Mt. I, 1). Expositionem itaque scripturus... — ...exponendum venimus » [RABANUS MAURUS, In Mt., l. I, excerptum] (P.L., CVII, 729-744 D) (99-109v).

    [In Annunciatione] « ...Missus est angelus... (Lc. I, 26). Omelia excerpta ex commentario BEDE presbiteri... Idcirco angeli privatis nominibus... — ...vocetur Filius Dei » [In Lc., l. I, excerptum] (P.L., XCII, 315 A-320 A ; C.C.S.L., CXX, 30-35, lig. 425-631) (110-113). — « ...Prologus s. BERNARDI CLARAEVALLENSIS abbatis super Missus est » [De Laudibus virginis Mariae, praefatio] (P.L., CLXXXIII, 55 C-D ; éd. J. Leclercq et H.-M. Rochais, IV, Romae, 1966, 13) (113) ; — « Missus est angelus Gabriel... (Lc. I, 26-27). Omelia [Ia] s. BERNARDI CLARAEVALLENSIS abbatis. Quid sibi voluit... — ...que sequntur disputatio » [De Laudibus virginis Mariae, hom. 1 et 2 liées, recensio brevis] (P.L., CLXXXIII, 55-71 ; éd. Leclercq et Rochais, IV, p. 13, lig. 15-p. 35, lig. 21) (113-123v) ; — « ...Incipit [omelia] secunda » [IDEM, ibid., hom. 3] (P.L., CLXXXIII, 71-78 ; éd. Leclercq et Rochais, IV, 35-46) (123v-129) ; — « Incipit [omelia] tercia. Non est dubium quicquid... — ...secundum verbum tuum » [IDEM, ibid., hom. 4, excerptum] (P.L., CLXXXIII, 78-86 ; éd. Leclercq et Rochais, IV, p. 46, lig. 13-p. 57, lig. 26) (129-134) ; — « Lectionem evangelicam exposui... — ...devotissime destinavi » [IDEM, ibid., hom. 4, excerptum] (P.L., CLXXXIII, 86-88 ; éd. Leclercq et Rochais, IV, 58) (134-134v).

    [In Adsumptione] « ....Intravit Jhesus in quoddam castellum... (Lc. X, 38-39). Omelia Bernardi Clarevallensis abbatis... Rationabili, fratres carissimi, inquisitore a nonnullis... — ...in eterna valeamus beatitudine... », apocryphe (134v-140v) ; — « ...Sermo s. Ieronimi presbiteri ad Paulam et Eustochium... in Assumptione b. Marie... Cogitis me... » [PASCHASIUS RADBERTUS, De Adsumptione] (C.C.C.M., LVI C, 109-162 ; et parmi les apocryphes de s. Jérôme, P.L., XXX, 122-142 ; 2a ed., 126-147), le texte est réparti entre l'Assomption et les féries suivantes ; cf. C.P.L., n° 633, ep. 9 ; R. Laurentin, Court traité sur la Vierge Marie, Paris, 1968, 67, n. 50 (142-157).

    « In nativitate gloriose virginis Marie. Cantica canticorum... », Cant. I-VIII, divisé en marge en 6 leçons (157-160) ; — « ...Sermo FULBERTI CARNOTENSIS ep. de nativitate Dei genitricis Marie, legendus in die octave ejusdem festi » (P.L., CXLI, 320-324 ; éd. J.M. Canal, dans Rech. théol. anc. méd., XXX (1963), 56-61) ; cf. J.M. Canal, ibid., XXIX (1962), 33-37 (160-163v).

    « Sermo s. Ieronimi presbiteri in conceptione gloriose virginis Marie. Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria... — ...sancti docuerunt... » [PASCHASIUS RADBERTUS, De nativitate s. Mariae, excerptum] (parmi les apocryphes de s. Jérôme, P.L., XXX, 298-305 ; 2a ed., 308-315, c. 2-11) ; cf. C.P.L., n° 633, ep. 50 (163v-166v).

    « In Purificatione b. Marie virginis. Igitur humanitas unigeniti Filii Dei, fratres karissimi... — ...mirabilia facientem » [S. AUGUSTINUS, s. dubius 370, excerptum] (P.L., XXXIX, 1657-1658, lig. 47, avec incipit différent) ; cf. Verbraken, Études critiques, 152 (166v-168).

    [In Annuntiatione] « In diebus illis locutus est Dominus Achaz dicens : Pete tibi signum... (Is. VII, 10-11). Qui prius per prophetam locutus fuerat ad Achaz... — ...descriptione significatur », comm. sur Is., divisé en marge en 6 leçons et composé en grande partie à l'aide de s. Jérôme, In Is. VII, 10-15, l. III et In Is., XI, 1-3, l. IV ; cf. P.L., XXIV, 105-110 et 144-145 ; 2a ed., 107-113 et 147-150 ; C.C.S.L., LXXIII, 100-106 et 147-148, passim (169-170v).

    [In vigilia Adsumptionis] « ...Factum est cum loqueretur... (Lc. XI, 27). Omelia venerabilis Bede presbiteri... Magne devotionis et fidei hec mulier... — ...imitando coherescat », extraits remaniés de Bède, In Lc., l. IV ; cf. P.L., XCII, 479-480 ; C.C.S.L., CXX, 215-260 (171-171v).

    [De Visitatione] « ...Omelia venerabilis BEDE presbiteri... » ; P.D., I, 12 (172-176v).

    [In Adsumptione] « ...Intravit Jhesus in quodam [sic] castellum... (Lc. X, 38). Sermo ex commentario BEDE presbiteri » (titre ajouté en marge), « Hec lectio superiori pulcherrima ratione... — ...luce perficitur » [In Lc., l. III, excerptum] (P.L., XCII, 470 D-472 A ; C.C.S.L., CXX, 225-226, lig. 2313-2377) (177-177v) ; — « ...Intravit Jhesus... (Lc. X, 38). Omelia b. Augustini ep... Sanctum euvangelium cum legeretur audivimus a femina... — ...gaudeat visionem... », extraits remaniés du s. 104 ; cf. P.L., XXXVIII, 616-617 ; C. Lambot, S. Aurelii Augustini Sermones selecti, Utrecht, 1950, 54-57, §§ 1-4 ; Verbraken, op. cit., 78 (178-179).

    [In nativitate b. Mariae] « Liber generationis Jhesu Christi... (Mt. I, 1). Sermo ex commentario JERONIMI presbiteri... In Ysaya legitur generationem ejus quis enarrabit... — ...stirpe generati » [In Mt., l. I, excerptum] (P.L., XXVI, 21 B-24 A ; 2a ed., 21 B-24 B ; C.C.S.L., LXXVII, 7-10, lig. 1-71) (179v-180).

    [In vigilia Adsumptionis] « Factum est cum loqueretur... (Lc. XI, 27). Omelia venerabilis BEDE presbiteri... Magne devotionis et fidei... — ...blasphemare querebant » [In Lc., l. IV, excerptum] (P.L., XCII, 479 C-480 C ; C.C.S.L., CXX, 236-237, lig. 212-263) (180v-181).

    [In Purificatione] « ...Postquam impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22-23). Si verba Legis diligenter attendimus... — ...visione contemplantur », comm. sur Luc II, 22-24, postérieur à Bède (181v-182v) ; — « ...Omelia venerabilis BEDE presbiteri... » ; P.D., I, 67 (182v-185v).

    [In Annuntiatione] « ...Omelia venerabilis BEDE presbiteri... » ; P.D., I, 11 (186-189v).

Intervenants

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • Incipit du lemme biblique

    Adtendite a fermento pharisaeorum... (Lc. XII, 1).

    Incipit

    Sicut modicum fermenti totam farinae cui inicitur...

    f. 57v

    Incipit du lemme biblique

    Amen, amen dico vobis : Nisi granum frumenti... (Joh. XII, 24).

    Incipit

    Se dicebat Dominus granum...

    f. 38v

    Approbatae consuetudinis est apud christianos sanctorum Patrum dies...

    f. 160v

    Audistis, fratres carissimi, in hac lectione evangelica quoniam Dominus noster Jesus Christus vult ut semper divinis praedicationibus...

    f. 50

    Beata Dei genitrix et semper virgo Maria, templum Domini...

    f. 60

    Caelorum regnum, fratres carissimi, idcirco terrenis rebus simile dicitur...

    f. 72v

    Incipit du lemme biblique

    Caro mea vere est cibus... (Joh. VI, 56).

    Incipit

    Cum enim cibo et potu id appetant homines ut non esuriant...

    f. 86 [Ps. Augustinus]

    Christus panis est de quo qui manducat vivit in aeternum...

    f. 87v

    Cogitis me, o Paula et Eustochium, immo caritas Christi me compellit...

    f. 142

    Incipit du lemme biblique

    Considerate lilia, lilia agri, quomodo crescunt... (Lc. XII, 27)

    Incipit

    Sed ista documenta non sicut allegoria discutienda...

    f. 69v

    Contraria sunt sibi ista animalia...

    f. 23v

    Incipit du lemme biblique

    Cum audieritis proelia... (Lc. XXI, 9).

    Incipit

    Quia longius ab urbe digressi sumus...

    f. 53

    Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint praeceptis...

    f. 13

    Cum enim cibo et potu id appetant homines ut non esuriant...

    f. 86 [s. Augustinus]

    De se ipso Dominus haec loquitur ostendens et si supra dixerit nullum generationi nequam...

    f. 69

    De totius mundi operibus legistis quia ipse dixit : Et facta sunt. Ipse mandavit...

    f. 87

    Incipit du lemme biblique

    Descendens Jesus de monte... (Lc. VI, 17).

    Incipit

    Electurus apostolos, Dominus in montana subiit...

    f. 50v

    Incipit du lemme biblique

    Designavit Dominus et alios... (Lc. X, 1).

    Incipit

    Dominus et salvator noster, fratres carissimi, aliquando...

    f. 31v

    Dominus et salvator noster, fratres carissimi, aliquando...

    f. 31v

    Incipit du lemme biblique

    Ecce ego mitto vos sicut oves in medio luporum... (Mt. X, 16).

    Incipit

    Contraria sunt sibi ista animalia...

    f. 23v

    Incipit du lemme biblique

    Ego sum vitis vera... (Joh. XV, 1).

    Incipit

    Iste locus evangelicus, fratres carissimi (alias fratres), ubi se dicit Dominus vitem...

    f. 26v

    Incipit du lemme biblique

    Egrediente Domino Jesu de Templo... (Mc. XIII, 1)

    Incipit

    Juxta historiam manifestus est sensus...

    f. 58v

    Electurus apostolos Dominus in montana subiit...

    f. 50v

    Et quomodo in praesenti saeculo multorum vitia nesciuntur...

    f. 40

    Incipit du lemme biblique

    Et respondens Jesus coepit dicere illis : Videte ne quis vos seducat... (Mc. XIII, 5-6)

    Incipit

    Multi imminente Jerosolymorum excidio principes extiterunt...

    f. 82

    Exordium nostrae redemptionis, fratres carissimi, hodierna nobis sancti Evangelii lectio...

    f. 186

    Expositionem itaque scripturus in Evangelium beati Matthaei opportunum...

    f. 99

    Incipit du lemme biblique

    Exsurgens autem Maria abiit in montana... (Lc. I, 39).

    Incipit

    Lectio quam audivimus sancti Evangelii et redemptionis nostrae nobis semper veneranda primordia...

    f. 172

    Incipit du lemme biblique

    Facta est contentio inter discipulos... (Lc. XXII, 24).

    Incipit

    Sicut bonis esse moris solet in Scripturis...

    f. 30

    Incipit du lemme biblique

    Factum est cum loqueretur... (Lc. XI, 27)

    Incipit

    Magnae devotionis et fidei haec mulier ostenditur...

    f. 180v [s. Beda]

    Incipit

    Magnae devotionis et fidei haec mulier ostenditur...

    f. 171 [compilatio e s. Beda]

    Haec lectio superiori pulcherrima ratione conectitur...

    f. 177

    Incipit du lemme biblique

    Haec mando vobis ut diligatis invicem... (Joh. XV, 17).

    Incipit

    Per hoc intellegere debemus hunc esse...

    f. 20

    Incipit du lemme biblique

    Hoc est praeceptum meum ut diligatis... (Joh. XV, 12).

    Incipit

    Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sint praeceptis...

    f. 13

    Incipit

    Sive dicatur praeceptum sive mandatum...

    f. 16

    Homo nobilis ille est cui caecus supra clamabat...

    f. 67 [s. Beda]

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam nobilis abiit... (Lc. XIX, 12).

    Incipit

    Homo nobilis ille est cui caecus ille (alias supra) clamabat : Fili David, miserere mei (Lc. XVIII, 38) et venienti...

    f. 67 [s. Beda]

    Incipit du lemme biblique

    Homo quidam peregre proficiscens... (Mt. XXV, 14).

    Incipit

    Lectio sancti Evangelii, fratres carissimi, sollicite considerare nos admonet...

    f. 61

    Idcirco angeli privatim (alias privatis) nominibus censentur ut signetur per vocabula...

    f. 110

    Igitur beata et gloriosa semper virgo Maria ex regia stirpe...

    f. 163v

    Igitur humanitas unigeniti Filii Dei, fratres carissimi, antiquis temporibus...

    f. 166v

    Immensa divinae largitatis beneficia exhibita populo christiano...

    f. 83

    Incipit du lemme biblique

    [...] In Isaia legimus : Generationem ejus quis enarrabit... (Is. LIII, 8).

    Incipit

    Non enim putemus Evangelium prophetae esse contrarium...

    f. 179v

    Intellegamus, fratres carissimi, ad omnes nos, id est ad universam Ecclesiam...

    f. 74v

    Inter parabolas a Domino dictas solet quaerentes multum exercere...

    f. 79v

    Incipit du lemme biblique

    Intravit Jesus in quoddam castellum... (Lc. X, 38).

    Incipit

    Haec lectio superiori pulcherrima ratione conectitur...

    f. 177

    Incipit

    Rationabili, fratres carissimi, inquisitione a nonnullis quaeritur...

    f. 134v

    Incipit

    Sanctum Evangelium cum legeretur audivimus a femina...

    f. 178

    Iste locus evangelicus, fratres carissimi (alias fratres), ubi se dicit Dominus vitem...

    f. 26v

    Iteratur etiam et hoc mysterium et hoc ob commemorationem passionis Christi...

    f. 89

    Juxta historiam manifestus est sensus ; recedente autem Domino de Templo...

    f. 58v

    Lectio quam audivimus sancti Evangelii et redemptionis nostrae nobis semper veneranda primordia...

    f. 172

    Lectio sancti Evangelii, fratres carissimi, sollicite considerare nos admonet ne nos qui plus ceteris...

    f. 61

    Lectionem evangelicam exposui sicut potui nec ignoro quod non omnibus placebit...

    f. 134

    Libenter ubi mihi congruere video, verba sanctorum adsumo...

    f. 123v

    Incipit du lemme biblique

    Liber generationis Jesu Christi... (Mt. I, 1).

    Incipit

    Expositionem itaque scripturus in Evangelium beati Matthaei opportunum...

    f. 99

    Incipit

    In Isaia legimus : Generationem ejus... (Is. LIII, 8). Non enim putemus Evangelium prophetae esse contrarium...

    f. 179v

    Incipit du lemme biblique

    Locutus est Dominus Achaz dicens : Pete tibi signum... (Is. VII, 10-11)

    Incipit

    Qui prius per prophetam locutus fuerat ad Achaz...

    f. 169

    Magnae devotionis et fidei haec mulier ostenditur quae scribis et pharisaeis Dominum temptantibus...

    f. 180v [s. Beda]

    Manducatur Christus, vivit manducatus quia surrexit occisus...

    f. 96

    Incipit du lemme biblique

    Missus est angelus Gabriel... (Lc. I, 26).

    Incipit

    Exordium nostrae redemptionis, fratres carissimi, hodierna nobis sancti Evangelii lectio...

    f. 186

    Incipit

    Idcirco angeli privatis nominibus censentur ut signetur per vocabula...

    f. 110

    Incipit

    Quid sibi voluit evangelista tot propria nomina...

    f. 113

    Multi, imminente Jerosolymorum excidio, principes exstiterunt...

    f. 82

    Mysterium fidei dicitur quia credere quisque debet quod ibi...

    f. 95

    Incipit du lemme biblique

    Nemo lucernam accendit... (Lc. XI, 33).

    Incipit

    De se ipso Dominus haec loquitur ostendens...

    f. 69

    Incipit du lemme biblique

    Nihil opertum quod non revelabitur... (Mt. X, 26).

    Incipit

    Et quomodo in praesenti saeculo multorum vitia nesciuntur...

    f. 40

    Incipit du lemme biblique

    Nolite timere pusillus grex... (Lc. XII, 32).

    Incipit

    Pusillum gregem electorum vel ob comparationem majoris numeri...

    f. 68

    Incipit

    Pusillus grex vel ob comparationem majoris numeri reproborum...

    f. 66v

    Non est dubium quidquid in laudibus Matris proferimus...

    f. 129

    Per hoc intellegere debemus hunc esse...

    f. 20

    Perspicue ostendit Dominus quare supra dixerit : De die autem... (Mt. XXIV, 36)...

    f. 65v

    Perspicue ostendit quare (alias quare supra) dixerit : De die autem... (Mt. XXIV, 36)...

    f. 63v

    Incipit du lemme biblique

    Postquam impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22).

    Incipit

    Si verba Legis diligenter adtendimus, videbimus quia...

    f. 181v

    Incipit

    Sollemnitatem nobis hodiernae celebritatis quam quadragesimo...

    f. 182v

    Pusillum gregem electorum vel ob comparationem majoris numeri...

    f. 68

    Pusillus grex vel ob comparationem majoris numeri reproborum...

    f. 66v

    Qui prius per prophetam locutus fuerat ad Acham : Vide ne [sic pro ut] sileas... (Is. VII, 4)...

    f. 169

    Incipit du lemme biblique

    Qui vos audit, me audit... (Lc. X, 16).

    Incipit

    Audistis, fratres carissimi, in hac lectione evangelica quoniam Dominus noster Jesus Christus vult...

    f. 50

    Quia corpus adsumptum ablaturus erat Dominus ab oculis...

    f. 91v

    Quia Dominus ac redemptor noster novus homo venit in mundum...

    f. 46

    Quia longius ab urbe digressi sumus...

    f. 53

    Quid sibi voluit evangelista tot propria nomina...

    f. 113

    Quod autem in nobis hic naturaliter sit, ipse testatus est...

    f. 94

    Rationabili, fratres carissimi, inquisitione a nonnullis quaeritur...

    f. 138v

    Saepe vos admoneo, fratres carissimi, prava opera fugere...

    f. 76

    Sal appellantur apostoli quia per ipsos universum hominum conditur genus...

    f. 64v

    Sancti Evangelii, fratres carissimi, aperta vobis est lectio recitata...

    f. 70v

    Sanctum Evangelium cum legeretur audivimus a femina...

    f. 178

    Scribere me aliquid et devotio jubet et prohibet occupatio...

    f. 113

    Se dicebat Dominus granum esse...

    f. 38v

    Sed ista documenta non sicut allegoria discutienda...

    f. 69v

    Sequitur quid significet mons. Bene, inquit, intellegitur significare majora praecepta...

    f. 59

    Si consideremus, fratres carissimi, quae et quanta sunt quae nobis promittuntur...

    f. 41

    Incipit du lemme biblique

    Si quis venit ad me... (Lc. XIV, 26).

    Incipit

    Si consideremus, fratres carissimi, quae et quanta sunt quae nobis promittuntur...

    f. 41

    Incipit du lemme biblique

    Si quis vult post me venire... (Mt. XVI, 24 ; Lc. IX, 23).

    Incipit

    Quia Dominus ac redemptor noster novus homo venit in mundum...

    f. 46

    Si verba Legis diligenter adtendimus, videbimus quia...

    f. 181v

    Sicut bonis esse moris solet in Scripturis...

    f. 30

    Sicut modicum fermenti totam farinae cui injicitur massam...

    f. 57v

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum decem virginibus... (Mt. XXV, 1).

    Incipit

    Intellegamus, fratres carissimi, ad omnes nos, id est ad universam...

    f. 74v

    Incipit

    Inter parabolas a Domino dictas solet quaerentes multum exercere...

    f. 79v

    Incipit

    Saepe vos admoneo, fratres carissimi, prava opera fugere...

    f. 76

    Incipit du lemme biblique

    Simile est regnum caelorum thesauro abscondito... (Mt. XIII, 44).

    Incipit

    Caelorum regnum, fratres carissimi, idcirco terrenis rebus simile dicitur...

    f. 72v

    Incipit du lemme biblique

    Sint lumbi vestri praecincti... (Lc. XII, 35).

    Incipit

    Sancti Evangelii, fratres carissimi, aperta vobis est lectio recitata...

    f. 70v

    Sive dicatur praeceptum, sive mandatum...

    f. 16

    Sollemnitatem nobis hodiernae celebritatis quam quadragesimo dominicae nativitatis die...

    f. 182v

    Incipit du lemme biblique

    Videns Jesus turbas ascendit... (Mt. V, 1).

    Incipit

    Sequitur quid significet mons. Bene, inquit, intellegitur significare majora praecepta...

    f. 59

    Incipit du lemme biblique

    Videte, vigilate et orate... (Mc. XIII, 33)

    Incipit

    Perspicue ostendit quare (alias quare supra) dixerit : De die autem... (Mt. XXIV, 36)...

    f. 63v

    Incipit du lemme biblique

    Vigilate quia nescitis qua hora... (Mt. XXIV, 42).

    Incipit

    Perspicue ostendit Dominus quare supra dixerit : De die autem... (Mt. XXIV, 36)...

    f. 65v

    Incipit du lemme biblique

    Vos estis sal terrae... (Mt. V, 13)

    Incipit

    Sal appellantur apostoli quia per ipsos...

    f. 64v

    Hodie, dilectissimi, Omnium Sanctorum sub una solemnitatis laetitia...

    f. 60v

    Conciles wisigothiques et espagnols -- Séville IV (a. 633)
    AMBROSIUS MEDIOLANENSIS ep. (s.) -- Expositio Evangelii secundum Lucam (homiliae excerptae)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Compilationes : Sermones
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- De Diversis quaestionibus (homilia excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- In Evangelium Johannis tractatus CXXIV (homiliae excerptae)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- De Sermone Domini in monte (homiliae excerptae)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones (homiliae excerptae et excerpta)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii (homiliae excerptae)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones pseudoaugustiniani (C.P.L., nos 371-372, sermons Mai, Caillau et autres attribués à s. Augustin dans les mss.)
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Compilationes : Homiliae
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Expositio in Evangelium Lucae (homiliae excerptae)
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Expositio in Evangelium Marci (homiliae excerptae)
    BEDA VENERABILIS (s.) -- Homiliae
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermones de laudibus virginis Mariae (super « Missus est »)
    BERNARDUS CLARAEVALLENSIS (s.) -- Sermo
    BIBLIA SACRA -- Vetus Testamentum Canticum canticorum
    BIBLICA -- Novum Testamentum Evangelium secundum Lucam. Commentarius (homiliae excerptae)
    COLBERT (Jean-Baptiste) -- Possesseur
    DÉCORATION -- Bouts-de-ligne De couleur rouge, (XVe s.)
    DÉCORATION -- Initiales De couleur rouge, (XVe s.)
    DÉCORATION -- Virgules en marge signalant les citations bibliques (virgules ou points) (XVe s.)
    Écriture française -- (XVe s.)
    FILIGRANES -- Fleurs de lis (3) posées deux et une (armes de France), avec un t appendu
    FILIGRANES -- Licorne
    Sirène
    FULBERTUS CARNOTENSIS ep. -- Sermones de nativitate b. Mariae
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Homiliae in Evangelia (XL). Homiliae singulae
    HIERONYMUS (s.) -- Commentarii in Evangelium Matthaei (homiliae excerptae)
    HIERONYMUS (s.) -- Commentarius in Isaiam (homilia excerpta)
    HIERONYMUS (s.) -- Epistolae supposititiae : ep. 9 « Cogitis me »
    HIERONYMUS (s.) -- Epistolae supposititiae : ep. 50 (homilia excerpta)
    HOMÉLIAIRES -- Diversa
    JESUS CHRISTUS -- Corpus Christi. Lectiones pro festo Corporis Christi
    LEO Magnus I (s.), papa -- Sermones spurii (attribués à s. Léon le Grand par les manuscrits)
    PASCHASIUS RADBERTUS, abbas Corbeiensis -- De Adsumptione b. Mariae
    PASCHASIUS RADBERTUS, abbas Corbeiensis -- De Nativitate b. Mariae (homilia excerpta)
    PAULUS DIACONUS -- Compilator Homiliarium. Excerpta
    PETRUS DE BOSCO -- Possesseur
    RABANUS MAURUS -- Commentarius in Evangelium Matthaei (homiliae excerptae)
    RELIURE -- Demi-reliures au chiffre de Louis-Philippe
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Corpus Christi
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Corpus Christi, in feriis octavae Eucharistiae
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Corpus Christi, in dominica infra octavam
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Corpus Christi, in octava
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Maria (b. Virgo). Collectiones sermonum
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Adnuntiatio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Adsumptio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Adsumptio, in vigilia
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Conceptio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Nativitas
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Purificatio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Purificatio, Visitatio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis homilia « Legimus in ecclesiasticis historiis... »
    SERMONS -- Sermones communes Commune sanctorum
    THOMAS DE AQUINO (s.), O.P. -- Office romain « Sacerdos » pour la Fête-Dieu (extraits)

Source des données