Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q63531
Manifeste IIIF
Numérisation :
Source des données : BnF Archives et manuscrits
Ms. provenant de la région Maine-Anjou, formé des fragments de deux mss. très proches portant une foliotation ancienne de la même main, auxquels a été ajouté un cahier extrait d'un lectionnaire hagiographique, f. 40-47 ; cf. F. Dolbeau, dans Rev. d'histoire des textes , VI (1976), 151, 155-156 et IX (1979), 192-193 ; J. P. Bouhot, dans Revue d'études augustiniennes , XI (1970), 228 ; H. Rochais, Un légendier cistercien du XII e s. , s. l., 1975, 85-86 et passim , ms. D ; G. Philippart, Les Légendiers latins , Turnhout, 1977, passim ; Cod. hag ., I, 278-292.
2 ¶ et 3 ¶. Fragments de deux mss. de même origine, vraisemblablement Maine-Anjou. — Notes autographes de Nicolas Le Fèvre, passim , et titres de la main de J. A. de Thou (?). — Cote « | 104 | » au f. 54. Les feuillets étaient sans doute conservés dans un ordre différent dans la bibliothèque de J. A. de Thou, dont la signature et la cote figurent au f. 229 ; cf. aussi la mention « vol. II » au f. 188. Le ms. formait la première partie du ms. de Thou 757 ; cf. catalogue des mss. de J. A. de Thou dressé en 1617, ms. Dupuy 653, f. 39v.
1 ¶ été vraisemblablement ajouté à 2 ¶ et 3 ¶ dans la Bibliothèque de Colbert : il ne porte aucune trace d'un passage dans la Bibliothèque de J. A. de Thou. Les feuillets étaient encore ordonnés différemment ; cf. la cote de Colbert 801 au f. 205, ??? Au verso du 2 e f. de garde du début, note du XVIII e s.
(la cote donnée avant l'impression du catalogue de 1744 a d'abord été 2106, cote barrée et inemployée, remplacée par 3788, cote actuelle).
F. 40-47 Fragment d'un lectionnaire hagiographique contenant aussi quelques sermons. Chaque texte a été dès l'origine divisé en six leçons correspondant aux deux premiers nocturnes (usage séculier). [Passio s. Luciae] « [... arripuit] vidit in somno b. Agathen... — ...immobilis consistebat », texte incomplet du début par lacune matérielle, et de la fin (B. Mombritius, Sanctuarium, 2a ed., Paris, 1910, II, p. 107, lig. 32-p. 108, lig. 50) ; cf. B.H.L., n° 4992 ; C.P.L., n° 2204 (40-40v). — « ...Passio s. Agnetis virginis... Diem festum... — ...quam etates », apocryphe de s. Ambroise, epistola 1, incomplète de la fin (P.L., XVII, 813-816A) ; cf. infra, f. 100 ; B.H.L., n° 156 ; C.P.L., n° 2159 (40v-41v). — « ...Passio s. Agathe virginis. Quincianus consularis Sicilie... — ...et torqueri », incomplet de la fin (Mombritius, éd. cit., I, p. 37, lig. 23-p. 38, lig. 47) ; cf. infra, f. 139v ; B.H.L., n° 133 ; C.P.L., n° 2158 (41v-42v). — « ...S. Senerici [sic pro Serenici] confessoris vita. Fuerunt duo strenui viri... — ...deserent viam », incomplet de la fin (AA.SS., Mai. I, 162-163B) ; B.H.L., n° 7590 (42v-43). — « ...Passio ss. martirum Johannis et Pauli. Julianus Cesar captus cupiditate sacrilega... — ...fuissent in exilium », incomplet de la fin (Mombritius, éd. cit., I, p. 571, lig. 43-p. 572, lig. 35) ; cf. B.H.L., n° 3238 ; C.P.L., n° 2193 (43-44). — « ...Passio s. Laurentii martiris. Tempore Decii impiissimi imperatoris tenuerunt... — ...confessus sum », incomplet de la fin (éd. cit., II, 92-94, lig. 13) ; cf. B.H.L., n° 4756 (44-44v). — « In nativitate b. Marie » [FULBERTUS CARNOTENSIS, s. 4] (P.L., CXLI, 320-324 ; J. M. Canal, dans Rech. théol. anc. méd., XXX (1963), 56-61) (44v-46). — « In natali Marchi evangeliste. Sermo b. GREGORII [MAGNI] pape », jusqu'à « ...audientium perveniunt » [Hom. in Ez., l. I, hom. 3, c. 1-5] (P.L., LXXVI, 806-807 D ; C.C.S.L., CXLII, 33-35, lig. 1-84) (46-47). — « In natali s. Luce evangeliste. Sermo b. GREGORII [MAGNI] pape », jusqu'à « ...concupit a quo est » [ibid., l. I, hom. 4, c. 1-4] (P.L., LXXVI, 814-817 ; C.C.S.L., CXLII, 47-49, lig. 1-99) (47-47v) ; — « Evangelium : Designavit », renvoi à Lc. X, 1 (47v).
F. 48-179 Fragment de légendier (1er janvier-12 mars) et sermons. « Fulgentii ep. » (titre courant). « [...] paululum persequentium... — ...emisit spiritum » [FERRANDUS diaconus CARTHAGINENSIS], incomplet du début par lacune matérielle ; par suite de la perte de 2 ff. entre les ff. 50 et 51, le texte s'arrête à « aut alicui [spiritali meditatione...] » au f. 50v pour reprendre à « [...febris incenderet] sive lassitudo » au f. 51 (P.L., LXV, 125 D-136 C, 149 A-C) ; cf. B.H.L., n° 3208 ; C.P.L., n° 847 (48-51). — « ...Vita s. Genovefe virginis » ; cf. B.H.L., n° 3334 ; C.P.L., n° 2104 (51-53v). — « ...Vita s. Symeonis monachi » [ANTONIUS] ; cf. B.H.L., n° 7959 (53v-55v). — « ...Passio s. Luciani Belvacensis » ; cf. B.H.L., n° 5010 (55v-57). — « ...Vita ss. martyrum Juliani et Basilisse virginis. Martyres sancti seculum vel tormenta superantes... Beati igitur martyris Juliani... » ; cf. B.H.L., n° 4529 (57-64v). — « ...Vita s. Hylarii ep. » [VENANTIUS FORTUNATUS] ; cf. B.H.L., n° 3886 ; C.P.L., n° 1038 (64v-67) ; — « Epistola b. Hylarii ad Apram filiam suam », apocryphe ; cf. B.H.L., Suppl., n° 3887a ; C.P.L., n° 465 (67-68). — « GREGORIUS TURONENSIS de Felice presbitero Nolano » [In Gloria martyrum, c. 103] (éd. W. Arndt et B. Krusch, dans M.G.H., SS. rer. mer., I/2, Hanovre, 1885, 557-559) ; cf. B.H.L., n° 2872 (68-68v). — « Epistola Fausti monachi discipuli s. patris nostri Benedicti » [ODO abbas GLANNAFOLIENSIS] ; cf. B.H.L., n° 5773 (68v-69) ; « ...Vita s. Mauri abbatis... » [IDEM] ; cf. ibid. (69-77v). — « ...Passio s. Marcelli pape cum aliis multis » ; cf. B.H.L., n° 5235 (77v-78v). — « ...Vita s. Fursei abbatis » ; cf. B.H.L., n° 3209 ; C.P.L., n° 2101 (78v-82). — « ...Passio ss. geminorum Speusippi, Eleusippi et Meleusippi » [WARNAHARIUS], sans le prologue ; cf. B.H.L., n° 7829 ; C.P.L., n° 1309 (82-85). — « ...Vita s. Leobardi reclusi. Sancta et universalis Ecclesia fideliter edificatur... » [S. GREGORIUS TUREONENSIS, Vitae Patrum, c. XX] (éd. cit. Arndt et Krusch, 741-744) ; cf. B.H.L., n° 4846 (85-86). — « ...Vita s. Launomari abbatis » ; cf. B.H.L., n° 4734 (86-90). — « ...Passio s. Sebastiani et aliorum multorum. In diebus illis Sebastianus vir christianissimus... », apocryphe de s. Ambroise ; cf. B.H.L., n° 7543 ; C.P.L., n° 2229 (90-100). — « ...Passio s. Agnetis virginis », apocryphe de s. Ambroise, epistola 1 ; cf. supra, f. 40v ; B.H.L., n° 156 ; C.P.L., n° 2159 (100-102v). — « ...Passio s. Vincentii [Caesaraugustani] », Praeambulum II ; cf. B.H.L., n° 8628 ; Praeambulum III ; cf. B.H.L., n° 8629 (102v) ; Passio ; cf. B.H.L., n° 8630 ; C.P.L., n° 2073 a (102v-105) ; — « Sermo s. AUGUSTINI ep. de b. Vincentio martyre. Vincentii martyris sancti fortissimam et gloriosissimam passionem... — ...revelabitur in nobis », s. Caillau I, 47 (P.L.S., II, 417-419) ; cf. C.P.L., n° 287 ; Verbraken, Études critiques, 158 (105-105v) ; — « Item sermo cujus supra », S. AUGUSTINUS [s. 276] (P.L., XXXVIII, 1255-1257) ; cf. Verbraken, op. cit., 126 (105v-106v). — « ...Passio s. Babille ep. cum tribus pueris. In illo tempore Numerianus rex cum immolasset... » ; cf. B.H.L., n° 889 (106v-108). — « ...Prol. in vita s. Prejecti » ; cf. B.H.L., n° 6915 (108-108v) ; « ...Vita vel passio s. Prejecti ep. et Marini abbatis » ; cf. B.H.L., n° 6917 ; C.P.L., n° 2133 (108v-110v). — « ...Vita s. Juliani Çenomannensis ep. » [LETALDUS monachus MICIACENSIS], sans l'épître ; cf. B.H.L., n° 4544 (110v-114v). — « ...Vita s. Paule a b. JHERONIMO presbitero descripta... — ...rura secuta est // » [ep. 108], incomplet de la fin (P.L., XXII, 878-906 ; C.S.E.L., LV, 306-350, lig. 19) ; cf. B.H.L., n° 6548 ; C.P.L., n° 620 (114v-122). — « ...Vita s. Johannis Constantinopolitani ep. Defuncto majore Theodosio... » [CASSIODORUS, Historia tripartita, X, 1-26] ; cf. B.H.L., n° 4375 (122-127v). — « ...Passio s. Ignatii Antiochensis ep. » ; cf. B.H.L., n° 4258 (127v-130v). — « ...Vita s. Brigide virginis » [COGITOSUS] ; cf. B.H.L., n° 1457, extraits ; C.P.L., n° 2147 (130v-132v). — « ...Epistola s. CYPRIANI [CARTHAGINENSIS ep.] ad populum de Celerino lectore » [ep. 39] ; cf. B.H.L., n° 1719 ; C.P.L., n° 50 (132v-133). — « ...Passio s. Trifoni martyris » (éd. d'après ce ms. dans Cod. hag., I, 284-292) ; cf. B.H.L., n° 8338 (133-136). — « ...Passio s. Filee ep. et martyris. Beati ac gloriosi martyris Filee passionem scripturi... » ; cf. B.H.L., n° 6801 (136-139v). — « ...Passio s. Agathe virginis et martyris » ; cf. supra, f. 41v ; B.H.L., n° 133 ; C.P.L., n° 2158 (139v-141v). — « ...Vita s. Amandi ep. et confessoris » [BAUDEMUNDUS (?)] ; cf. B.H.L., n° 332 ; C.P.L., n° 2080 (141v-145). — « ...Vita s. Vedasti ep. et confessoris » [ALCUINUS] ; cf. B.H.L., n° 8506 (145-148v). — « ...Vita s. Severini abbatis » ; cf. B.H.L., n° 7643 (149-151). — « B. GREGORIUS [MAGNUS] in libro Dialogorum de s. Scolastica » [Dialogi, l. II, c. 33-34] (éd. A. de Voguë, dans Sources chrétiennes, n° 260, p. 230-234) ; cf. B.H.L., n° 7514 ; lié à : [PELAGIUS, Epistola ad Claudiam de virginitate] « Quantam in çelestibus... habitat in filio », incomplet de la fin (P.L., XVIII, 77-78 B ; C.S.E.L., I, 225-227, lig. 8 ; en appendice aux oeuvres de Sulpice Sévère, ep. 2, P.L., XX, 227-228 D ; de s. Jérôme, P.L., XXX, 163-164 ; 2a ed., 168-169 C ; sous le nom d'Athanase, P.L., CIII, 671-673 A) ; cf. C.P.L., n° 741 (151-151v et 151v-152). — « ...Vita s. Eufrasie virginis. Fuit in diebus Theodosii piissimi... » ; par suite de la perte d'un feuillet entre les ff. 152 et 153, le texte s'arrête à « iniquitatem suggerere. [Quis satisfaciet...] » au f. 152v pour reprendre à « [...tibi dicere] ne te conturbes » au f. 153 (P.L., LXXIII, 623-626 B et 629 A-642) ; cf. B.H.L., n° 2719 (152-158). — « Passio s. Valentini presbyteri cum aliis pluribus... — ...examinatione judicium sumere » (Mombritius, éd. cit., II, 241-243, lig. 15) ; cf. B.H.L., n° 5543 ; C.P.L., n° 2208, avec une fin inédite ; « Cumque ad locum pervenissent, tradiderunt eos cuidam judici nomine Gelasio... — ...ad laudem et gloriam nominis sui, qui vivit... » (158-159 et 159-159v). — « ...Passio s. Juliane virginis » ; cf. B.H.L., n° 4522 ; C.P.L., n° 2201 ; K.E. Geith, dans Anal. Boll., CIII (1985), 97-98 (159v-162). — « Apud Antiochiam Cathedra s. Petri apostoli », apocryphe de s. Augustin, s. app. 190 (P.L., XXXIX, 2100-2101) (162) ; — « Item de eodem. Gaudendum est, dilectissimi, de religioso vestre devotionis affectu... — ...confidimus liberari, per Christum... » [S. LEO MAGNUS, s. 4] avec var. (P.L., LIV, 144-152 ; C.C.S.L., CXXXVIII, 16-21 avec l'add. de la fin ; éd. aussi sous le nom d'« Odo Cluniacensis », dans P.L., CXXXVIII, 709-713) ; cf. éd. C.C.S.L., p. CLXXXII-CLXXXIII (162-163v) ; — « Item de eodem. Hodierne festivitatis sacrosancta celebritas quantum ex dictis... — ...efficacitas affirmabat, adjuvante... », inspiré des Recognitiones pseudo-Clementinae, interprete Rufino Aquileiensi, l. X, c. LXVIII-LXXI ; cf. B. Rehm, Rekognitionen in Rufins Übersetzung, Berlin, 1965, dans G.C.S., LI, 369-371 ; P.G., I, 1452-1453 (163v). — « Sermo de s. Mathia apostolo » ; cf. B.H.L., n° 5718 (163v-165). — « ...Vita s. Alexandri ep. Alexandrini » [CASSIODORUS, Historia tripartita, excerpta] ; cf. B.H.L., n° 272 (165-171v). — « ...Vita s. Albini Andegavensis ep. » [VENANTIUS FORTUNATUS], sans le prol. ; cf. B.H.L., n° 234 ; C.P.L., n° 1040 (171v-173v) ; — « GREGORIUS TURONENSIS. Sanctus, inquit Albinus confessor, cujus nuper vite liber... — ...ipsa die illuminata est » [In Gloria confessorum, c. 94, (éd. cit. Arndt et Krusch, 808-809) ; cf. B.H.L., I, 40, epitome vitae Albini ep. Andegavensis (173v). — « ...Passio s. Foce ep. et m. [sic pro : s. Phocae, m. Antiochiae]. Singule sanctorum passiones nichil aliud sunt... Ammirabilis itaque et stupenda... » ; cf. B.H.L., n° 6838 (173v-176v). — « ...Passio ss. martyrum Satyri, Saturnini et Revocati, Perpetue et Felicitatis. Facta itaque persecutione sub Valeriano et Galieno comprehensi sunt... », apocryphe de Tertullien ; cf. B.H.L., n° 6634 ; C.P.L., n° 32 (176v-177v) ; — « Sermo in natale earumdem sanctarum. Sanctus etiam Augustinus in sermone quem edidit... — ...expargiscerentur. Sic enim ad eos... — ...merces est sanctorum omnium martyrum » [QUODVULTDEUS, s. de tempore barbarico, excerptum], avec une introduction inédite (C.C.S.L., LX, 430-431, c. IV, § 22-c. V ; parmi les apocryphes de s. Augustin, P.L., XL, 703-704) ; cf. C.P.L., n° 411 (177v). — « ...Vita b. Gregorii [Magni] pape », jusqu'à « ...fracta stomachi virtute [lassescebat...] » [PAULUS DIACONUS], incomplet de la fin par lacune matérielle (P.L., LXXV, 42-48 D) ; cf. B.H.L., nos 3639-3640 ; C.P.L., n° 1723 (177v-179v).
F. 1-39v, 180-229v Fragment de légendier et sermons. Les cahiers ayant été mal reliés, la foliotation ancienne en chiffres romains permet d'en rétablir l'ordre, et le texte se lit ff. 213-228v (XVII-XXXIIv), 8-15v (XXXIII-XLv), 16-19v (LI-[LIVv]), 229-229v (LXVII-LXVIIv), 20-23v (LXXVI-LXXIXv), 24-39v (LXXXI-XCVIv), 180-188v (CV-CXIIIv), 1-7v (CXIV-CXXv), 189-196v (CXXI-CXXVIIIv), 197-204v (CXXXVII-CXLIIIIv), 205-212v (CXLVI-CLIIIv).
F. 213-228v, 8-15v, 16-19v, 229-229v, 20-23v, 24-39v De Sanctis. SULPICIUS SEVERUS, Dialogi de s. Martino ; cf. C.P.L., n° 477. L. I : « [...Idem monasterium] fratrum humeris... — ...Explicit liber primus », incomplet du début par lacune matérielle (P.L., XX, 198 B-202) ; cf. B.H.L., n° 5614 (213-214) ; « ...Liber secundus Dialogi SEVERI de Virtutibus s. Martini » ; cf. B.H.L., n° 5615 (214-218) ; « ...Liber tercius Dialogi SEVERI... Lucescit, o galle, surgendum est... » ; cf. B.H.L., n° 5616 (218-222v) ; — S. GREGORIUS TURONENSIS, excerpta de s. Martino. Pars I : « Sermo GREGORII TURONENSIS de Transitu s. Martini » [Historia Francorum, l. I, c. 48] (éd. B. Krusch et W. Levison, dans M.G.H., SS. rer. mer., I/1, Hanovre, 1951, 32-34) ; cf. B.H.L., nos 5619-5620 (222v-223) ; Pars II : « Item sermo cujus supra » [De Virtutibus s. Martini, l. I, c. 4] ; Pars III : « Item sermo cujus supra » [ibid., c. 5] ; Pars IV : « Item omelia GREGORII TURONENSIS de translatione corporis b. Martini » [ibid., c. 6] (W. Arndt et B. Krusch, dans M.G.H., SS. rer. mer., I/2, Hanovre, 1885, 590-592) ; cf. B.H.L., nos 5621-5623 (223, 223-223v et 223v) ; — « Item GREGORII TURONENSIS de virtutibus et miraculis s. Martini. Deficit lingua sterilis tantas cupiens enarrare virtutes... — ...ista gesta cognovi » [ibid., l. I, c. 11-12, 21 et 29 ; l. III, c. 53 ; l. II, c. 43 ; l. III, c. 8] (éd. cit. Arndt et Krusch, 594-645, passim) ; cf. B.H.L., n° 5618 (223v-225v) ; — « Dani suevique quos Theotisci... — ...adjuvarat » [RADBODUS ep. TRA???ECTENSIS, Miraculum apud Turones factum anno 903, excerptum] (M.G.H., Scriptores, XV, II, 1242-1243, §§ 4-6) ; cf. B.H.L., n° 5656 (225v-226v) ; — « ...Omelia magistri Albini [A???NI] de miraculis b. Martini ep. » [De Vita s. Martini, pars ??? : cf. B.H.L., n° 5625 (226v-227v) ; — « Liber s. Martini de Trinitate », Confessio s. Martini, apocryphe (P.L., XVIII, 11-22) ; cf. C.P.L., n° 1748 a : sur l'attribution possible à Godescalc d'Orbais, cf. O. Stegmüller, dans Rev. bénéd., LXXVI (1966), 177-230 (227v-228) ; — « Versus in foribus cellule b. Martini. Hic inhabitavit Domini vestigia lambens ???... — ...paradysus habet. Item versus circa tumulum b. Martini. Martini corpus totis venerabile terris... — ...culmina perpetui », 2 strophes extraites de vers apo???phes de Sulpice Sévère (P.L., LXXIV, 671 B et 674 B) ; cf. B.H.L., n° 5624 b ; C.P.L., n° 478 (228). — « ...Vita s. Brictii ep. » [S. GREGORIUS TURONENSIS, Historia Francorum, l. II, c. 1] (éd. cit. Krusch et Levison, dans M.G.H., SS. rer. mer., I/I, Hanovre, 1951, 37-38) ; cf. B.H.L., n° 1452 (228-228v). — « ...Vita s. Columbani abbatis », jusqu'à « ...contra quos [etiam libellum...] » [JONAS BOBIENSIS], sans la lettre de dédicace et incomplet de la fin par lacune matérielle (P.L., LXXXVII, 1013-1044 A ; ms. B1 f. de B. Krusch, Jonae Vitae sanctorum Columbani, Vedastis, Johannis, Hannoverae-Lipsiae, 1905, 191-221, lig. 4) ; cf. B.H.L., n° 1898 ; C.P.L., n° 1115 (228v et 8-15v).
« [...donec] sub silentio esset... — ...et Odonis [concivis diu...] » [JOHANNES monachus CLUNIACENSIS, Vita s. Odonis abbatis Cluniacensis, II, c. 11-17, 20, 22 et 23 ; III, c. 1, 6, 11 et 12], incomplet du début et de la fin par lacune matérielle (P.L., CXXXVIII, 67 A-84 C, passim) ; cf. B.H.L., nos 6293 et 6295 (16-19v).
« Nicolai ep. » (titre courant). « [...] a modo itaque rebus... », Miracula, incomplets du début par lacune matérielle (Mombritius, éd. cit., II, 307, lig. 30-46, avec var.) ; cf. B.H.L., n° 6165 (229) ; — « Nicolai ep. (titre courant) », jusqu'à « ... ad se et dixit [...] », Miracula, incomplets de la fin par lacune matérielle (éd. dans Analecta Bollandiana, II, 153-156, avec var.) ; cf. B.H.L., n° 6174 (229-229v).
« Anastasie virginis » (titre courant). « [... recordata sum quo ait :] Judei signa petunt... », incomplet du début par lacune matérielle (Florilegium Casinense, II, V, 183-185) ; cf. B.H.L., n° 401 ; C.P.L., n° 2163 (20-20v). — « ...Tractatus de depositione s. Johannis evangeliste. Secundus post Neronem persecutionem christianorum... », apocryphe de Méliton, recension interpolée ; cf. B.H.L., n° 4321 ; Stegmüller, Repertorium biblicum, n° 221 ; C.C.S.A., II, 764-770 (20v-23). — Gesta b. Silvestri ; cf. C.P.L., n° 2235 : « ...Prologus in vita b. Silvestri pape » ; cf. B.H.L., n° 7725 (23-23v) ; L. I « ...Vita b. Silvestri pape » ; par suite de la perte d'1 f. entre les ff. 23 et 24, le texte s'arrête à : « ...dixerat, exspiraret [...] » au f. 23v pour reprendre à « [...] implicat se negociis... » au f. 24 (Mombritius, éd. cit., II, p. 507-508, lig. 6 et p. 508, lig. 55-p. 516 avec var.) ; cf. B.H.L., n° 7726 (23v-28) ; « ...Liber secundus de vita et actibus b. Silvestri pape » ; cf. B.H.L., n° 7729 (28-39v) ; — [De eodem] « Post hec Constantinus Augustus contra Scythas... — ...magnificum, erunt [in ea templa...] », incomplet de la fin par lacune matérielle (Cat. cod. hag. Bruxell., I, 119-120) ; cf. B.H.L., n° 7733 (39v).
F. 180-183 Sermones. « [...Spiritus enim sanctus] non est factus... » [S. HIERONYMUS, Hom. in Joh.], incomplet du début par lacune matérielle (C.C.S.L., LXXVIII, p. 518-523, lig. 50-90, 1-45, 105-217 ; P.L.S., II, 184-188) ; cf. C.P.L., n° 597 ; suivi d'une conclusion originale : « Hec autem dixi propter hereticos... — ...locuti sumus Domino nostro Jhesu Christo qui cum Patre... » (éd. d'après ce ms. par J. P. Bouhot, dans Revue des études augustiniennes, XVI (1970), 228) (180-181 et 181) ; — « Multifarie multisque modis... (Hebr. I, 1). Tractatus s. Ambrosii ep. de eadem lectione. Tota intentio... — ...descripte sunt » [ALCUINUS, Expositio in epistolam Pauli apostoli ad Hebraeos] (P.L., C, 1031-1037 D) ; cf. Stegmüller, Repertorium biblicum, nos 1099 et 1974 (181-183).
F. 183-188v, 1-2 « ...Sermones b. Augustini ep. de nativitate Domini » (183). [SEDATUS NEMAUSENSIS ep. (?)] (éd. parmi les apocryphes de s. Augustin, s. app. 117, P.L., XXXIX, 1977-1091) ; cf. C.P.L., n° 1006 ; P.P. Verbraken, dans Rev. bénéd., LXXXVIII (1978), 84 (183-184v) ; — « Item sermo de nativitate Domini », apocryphe de s. Augustin, s. app. 195 (P.L., XXXIX, 2107-2110) ; cf. P.L.S., II, 854 ; C.P.L., n° 368 ; H. Barré, dans Marianum, XXV (1963), 61 ; R. Weber, dans C.C.C.M., XXVII B, 887, n. 38 (184v-186) ; — « Sermo cujus supra. Unigenitus Christus Dei Filius sol justicie... », S. AUGUSTINUS [s. 191] (P.L., XXXVIII, 1009-1011 ; avec les var. publiées dans P.L., XLVII, 1175 D-1176 C) (186-186v) ; — « Sermo cujus supra. Fratres karissimi, nativitas Domini nostri Jhesu Christi... », apocryphe de s. Augustin, s. app. 123 (P.L., XXXIX, 1990-1991 ; éd. aussi parmi les apocryphes de Fulgence de Ruspe, s. app. 36, P.L., LXV, 898-900) ; cf. C.P.L., nos 368 et 844 (186v-187) ; — « Item sermo cujus supra. Diei hujus adventum si pleno possem ore narrare... — ...cunabula detulerunt », apocryphe de s. Augustin, s. Caillau I, 10 (P.L.S., II, 927-928) ; suivi de : « Vides ergo, karissime, Salvatoris... — ...qui ipse est splendor glorie eterne Dominus noster Jhesus Christus... », apocryphe de s. Augustin, s. app. 121, c. 4-5 (P.L., XXXIX, 1989) ; cf. C.P.L., nos 183, 237 et 855 (187-187v et 187v-188) ; — « Item sermo de nativitate Domini », apocryphe de Maxime de Turin (P.L., LVII, 243-248, hom. 11) (188-188v) ; — « Sermo cujus supra. Hodie, fratres karissimi, celi desuper roraverunt... — ...Dominus passus... », apocryphe de s. Augustin, s. Guelf. app. 1 (P.L.S., II, 1339-1342 avec nombreuses variantes) (188v et 1-1v) ; — « Item sermo b. AUGUSTINI de nativitate Domini » [s. 188] (P.L., XXXVIII, 1003-1005) (1v-2).
F. 2-3v Sermones de nuptiis. « Sermo nuptialis de evangelio. Nuptie quibus Christus et numerator... » [QUODVULTDEUS (?), Sermo de evangelio] (P.L., XLVII, 1144-1147, en suppl. aux oeuvres de s. Augustin) ; cf. C.P.L., n° 416 (2-3) ; — « ...Secundus de eadem lectione. Proxime est, fratres karissimi, quod die tercia nuptias factas... — ...operatur cotidie in nobis ad laudem et gloriam nominis sui Dominus noster Jhesus Christus... » [FAUSTUS REIENSIS (?), sermo de Epiphania, c. 4-6] (C.S.E.L., XXI, p. 249, lig. 17-p. 252) ; cf. C.P.L., n° 970 (3-3v).
F. 3v-7v, 189-192 De Sanctis. « ...Vita b. et gloriosi confessoris Marculfi abbatis... » ; cf. B.H.L., n° 5267 (3v-7v). — « ...Passio s. Theodosie virginis. Tempore illo Diocletiano quater et Maximiano... » ; cf. B.H.L., n° 8090 (7v et 189-192).
F. 192-196v « Sermones de nativitate b. et gloriose semperque virginis Marie » (192). [FULBERTUS CARNOTENSIS, s. 6] (P.L., CXLI, 325-331 ; J. M. Canal, dans Rech. théol. anc. méd., XXX (1963), 61-69) ; cf. H. Barré, ibid., XXXI (1964), 324-330 (192-194) ; — « Item sermo unde supra. Gloriosam sollempnitatem s. Dei genitricis ac virginis Marie... — ...meruisti bajulare cui est honor... » (J. M. Canal, éd. cit., 69-72 sous le nom de Fulbert de Chartres) ; cf. H. Barré, art. cit. ; J. M. Canal, dans Rech. théol. anc. méd., XXXIII (1966), 143-144 (194-194v) ; — « Sermo unde supra. Nativitatis gloriose genitricis Dei ac perpetue virginis Marie... — ...corpore ait [Isaias : Qui sunt...] », incomplet de la fin par lacune matérielle (J. M. Canal, éd. cit., 72-81, lig. 301 sous le nom de Fulbert de Chartres) ; sur les différentes attributions, cf. H. Barré, art. cit. ; Id., dans Marianum, XXVII (1966), 3 ; J.M. Canal, art. cit. (194v-196v).
F. 197-212v De Sanctis. « [...celebratur] natalis ejus... — ...Explicit passio s. Torpetis martyris », très incomplet par lacune matérielle (Mombritius, éd. cit., II, 623, lig. 15-18) ; cf. B.H.L., n° 8307 (197). — « ...Vita s. Turibii Cenomannensis ep. secundi » ; cf. B.H.L., n° 8346, suivi de B.H.L., n° 8347 (197-198v et 198v). — « ...Passio ss. virginum Chionie, Herene et Agape. Sanctarum itaque Chionie, Herene et Agape Diocletianus, rumore comperto... » ; cf. B.H.L., n° 118 (198v-200). — « ...Vita b. et gloriosi Nicetii Lugdunensis archiepiscopi » [S. GREGORIUS TURONENSIS, Vitae Patrum, c. VIII] (éd. cit. Arndt et Krusch, 690-702) ; cf. B.H.L., n° 6089 (200-202v). — « ...Vita b. Ricarii confessoris. Temporibus gloriosissimi regis Francorum Dagoberti... » [ALCUINUS] ; cf. B.H.L., n° 7226 (202v-204v). — « ...Vita b. Atanasii Alexandrini ep. Tempore quo apud Alexandriam natalem b. Petri martyris... — ...in die ire et revelationis [...] », proche de B.H.L., nos 728-729 ; cf. Cod. hag., I, 283 (204v-212v).
Accepi litteras tuas. Intellego desiderantem...
f. 67
Admirabilis itaque et stupenda omnibus sancti Phocae passio non silebitur...
f. 174
Agnoscenda et amplectenda sunt, fratres dilectissimi, beneficia divina...
f. 132v
Alexandria civitas est maxima et hominum multitudine copiosa...
f. 165
Amandus igitur sanctissimus atque religiosissimus Aquitaniae partibus...
f. 141v
Approbatae consuetudinis est apud christianos sanctorum Patrum dies...
f. 44v
Arcadio vero et Honorio Romani imperii sceptra tenentibus sanctus Martinus Turonorum episcopus plenus virtutibus...
f. 222v
Beata Genovefa in Nemetodorensi parrochia nata fuit...
f. 51
Beati ac gloriosi martyris Phileae passionem scripturi...
f. 136
Beati igitur martyris Juliani passionem scripturus...
f. 57v
Beatorum martyrum sacra certamina percurrentes digno, fratres carissimi, obsequio veneremur...
f. 55v
Beatus autem Severinus Coloniensis civitatis episcopus, vir honestae vitae...
f. 223
Beatus itaque Severinus religiosus Dei cultor clara de stirpe progenitus...
f. 149
Beatus Maurus, clarissimo senatorum genere, patre...
f. 69v
Benignitas Salvatoris nostri martyrum perseverantia comprobata eo usque concessit et ut fidei amicos coronaret...
f. 159v
Castissimum beatae Mariae Virginis uterum clausum...
f. 184v
Clemens Trinitas est una divinitas, ut autem per sacramentum cognoscatur...
f. 227v
Cogitis me, fratres, ut sanctae et beatae memoriae Brigidae virtutes et opera...
f. 130v
Columbanus igitur, qui et Columba [dicitur], ortus ex Hibernia insula extremo Oceano sita...
f. 8
Cum a parentibus meis omnipotentis Dei servitio nutriendus...
f. 68v
Cum adhuc mundus errorum tenebris involutus claritatem verae lucis penitus ignoraret...
f. 110v
Cum igitur apud Caesaraugustam civitatem, ut multorum sinceritas et signata veritatis verba testantur...
f. 102v
Cum Trajanus imperator Romanorum suscepisset imperium, Ignatius beati Johannis apostoli et evangelistae discipulus...
f. 127v
Cumque ad locum pervenissent, tradiderunt eos cuidam judici nomine Gelasio...
f. 159
Dani Suevique quos Theotisci lingua sua...
f. 225v
David propheta cum ad laudem creatoris et gubernatoris sui...
f. 86
De beato Matthia apostolo parva nobis antiquitas monumenta reliquit...
f. 163v
De Felice Nolano martyre, quia historia passionis non est...
f. 68
Deficit lingua sterilis, tantas cupiens enarrare virtutes...
f. 223v
Defuncto majore Theodosio, ejus imperio filii successerunt...
f. 122
Diei hujus adventum, si pleno possem ore narrare, vix integra salutis nostrae mysteria nosceremus...
f. 187
Diem festum sacrae ( alias sacratissimae) Virginis celebremus, hinc psalmi resonant, inde concrepent lectiones...
f. 40vf. 100
Dilectionis vestrae venerabile secutus praeceptum, vitam sancti patris ac intercessoris nostri Vedasti...
f. 145
Eo igitur tempore quo gloriosus et Deo amabilis rex...
f. 3v
Eo namque tempore beatus Ambrosius cujus hodie flores...
Etenim ante nostri temporis persecutionem quam mirabiliter quamque magnifice...
Exstitit praeterea alius vir qui mercimoniis intentus...
f. 229
Facta itaque persecutione sub Valeriano et Gallieno, comprehensi sunt...
f. 176v
Faustus famulorum Christi famulus omnibus monachis qui sunt in Oriente et Occidente...
Filium Dei sicuti est apud Patrem aequalis illi...
f. 1v
Fratres carissimi, nativitas Domini nostri Jesu Christi totum mundum nova adventus sui hodie luce...
f. 186v
Fuerunt duo strenui viri quantum ad saeculi adtinet dignitatem generositatis splendore...
f. 42v
Fuit in diebus Theodosii piissimi imperatoris vir quidam senator in regia civitate Antigonus nomine...
f. 152
Fuit vir vitae venerabilis, Furseus nomine, nobilis quidam genere...
f. 78v
Gaudendum est, dilectissimi, de religioso vestrae devotionis adfectu...
f. 162
Gloriosa martyrum certamina studiosius reserare ( alias reserari), Christo auctore, compellimur...
f. 82
Gloriosam sollemnitatem sanctae Dei genitricis ac virginis Mariae hodie recolentes...
f. 194
Gregorius urbe Romana patre Gordiano, matre vero Silvia editus...
f. 177v
Haec autem dixi propter haereticos...
f. 181
Hic inhabitavit Domini vestigia lambens//...
f. 228
Historiographus noster Eusebius Caesariensis Palestinae...
f. 23
Hodie, fratres carissimi, caeli desuper roraverunt, hodie aperta est terra...
f. 188v
Hodiernae festivitatis sacrosancta celebritas quantum ex dictis...
Igitur beatus Hilarius Pictavensis urbis episcopus regionis Aquitaniae...
f. 64v
Igitur beatus Leobardus Avernici territorii indigena fuit...
f. 85
Igitur Florentinus quidam ex senatoribus, accepta Artemia conjuge...
f. 200
Igitur post excessum beati Martini Turonicae civitatis episcopi...
Illis igitur temporibus cum Julianus impiissimus Caesar decreta principum accepisset...
In diebus illis Sebastianus vir christianissimus...
f. 90
In diebus illis, sub Decio imperatore, ipso Decio tertio consule...
f. 139v
In illo tempore Numerianus rex, cum immolasset obscenis daemoniis...
f. 106v
In passione quae nobis hodie recitata est, fratres carissimi...
f. 106
Institutio sollemnitatis hodiernae a senioribus nostris cathedrae nomen...
Julianus Caesar captus cupiditate sacrilega...
f. 43
Justissime, fratres, festivitate praesentis diei in omne se gaudium totus ubique suscitat mundus...
f. 100v
Lucescit, o Galle, surgendum est, nam ut vides, et Postumianus instat...
f. 218
Martini corpus totis venerabile terris // In quo post vitae tempora...
Martyres sancti saeculum vel tormenta superantes hoc nobis muneris reliquerunt...
f. 57
Multifarie multisque modis ... (Hobr. I, 1).
Tota intentio beati Apostoli fuit in hac epistola...
Mutuae dilectionis amore et sedulae adhortationis nutu a quibusdam Deo sacratissimis...
f. 192
Nativitatis gloriosae genetricis Dei ac perpetuae virginis Mariae praecelsa sollemnitas...
f. 194v
Nuptiae quibus Christus et munerator et conviva discubuit...
f. 2
Operae pretium est etiam illud inserere lectioni...
Per sanctum prophetiae Spiritum pennata animalia...
f. 47
Post haec Constantinus Augustus contra Scythas perrexit ad bellum...
f. 39v
Postquam Deus ac Dominus noster Jesus Christus ovem quaerere perditam de caelis...
f. 145v
Postquam divinitas Domini et salvatoris nostri Jesu Christi quae miraculis per carnem coruscans...
f. 69
Postquam Dominus noster Jesus Christus triumphator ad alta caelorum ascendit...
f. 226v
Postquam gens Francorum Gallias occupavit et regnum...
f. 86v
Praesentiae divinae bonum quod plerumque regno suo provideat...
Priori libello hic finis occurrit, qui promi secundo hoc libro promittit...
f. 28
Probabile satis est ad gloriam Vincentii martyris...
Proxime est, fratres carissimi, quod die tertia nuptias factas...
f. 3
Quantam in caelestibus beatitudinem virginitas sancta possideat...
f. 151v
Quintianus proconsul ( alias consularis) Siciliae audiens sanctam opinionem...
f. 41v
Quo primo igitur tempore relictis scholis beato me viro junxi...
f. 214
Religiosi pectoris studio sollicitante commonitus...
Religiosorum vita virorum quantum est meritis clarior...
f. 171v
Rogo vos, fratres carissimi, ut libenti animo sermones...
f. 183
Rutilantem atque eximio virtutum fulgore micantem vitam...
Sacram sane libelli seriem quam Faustus presbyter...
Sancta et universalis Ecclesia fideliter aedificatur...
Sancta itaque Brigida quam Deus praescivit ad suam imaginem...
Sancta quattuor animalia quae per prophetiae spiritum...
f. 46
Sanctae igitur recordationis beatus Simeon cujus depositionem...
f. 53v
Sanctarum itaque Chioniae, Irenes et Agapes Diocletianus rumore comperto...
f. 198v
Sanctus Dei Tryphon erat in Sansadocume...
f. 133
Sanctus etiam Augustinus in sermone quem edidit...
Sanctus, inquit, Albinus confessor, cujus nuper vitae liber...
f. 173v
Scipio quam genuit Pauli fudere parentes//...
Scripturus vitam beati Amandi habitatorem ejus...
Secundus post Neronem persecutionem christianorum Domitianus exercuit...
f. 20v
Sed quoniam nobilem martyris triumphum notitiae fidelium tradere...
f. 102
Si cuncta mei corporis membra verterentur in linguam...
f. 114v
Sic enim ad eos : Estote , inquit, fortes . Tribulatio...
Silvester igitur urbis Romae episcopus cum esset infantulus...
f. 23v
Singulae sanctorum passiones nihil aliud sunt...
Soror beati Benedicti Scholastica nomine omnipotenti Domino ab ipso infantiae tempore...
f. 151
Studii fuit apud veteres et eruditissimos viros...
f. 108
Superna caritas Christi cujus nutu alternantur...
f. 108v
Tempore Decii impiissimi imperatoris tenuerunt milites beatum Laurentium et duxerunt...
f. 44
Tempore illo Diocletiano quater et Maximiano tertio [ sic ] consulibus orta est persecutio christianis...
f. 189
Tempore illo post obitum sancti Juliani Cenomanicae urbis...
f. 197
Tempore quo apud Alexandriam natalem beati Petri martyris agebat episcopus Alexander...
f. 205
Tempore quo Maximianus Augustus rediit de partibus Africae ad urbem Romam...
f. 77v
Temporibus Claudii venit quidam vir de Persidae partibus...
f. 158
Temporibus gloriosissimi regis Francorum Dagoberti qui et saeculari potestate praeclarus...
f. 202v
Tota intentio beati Apostoli fuit in hac epistola Hebraeos, id est gentem suam...
Unigenitus Christus Dei Filius, sol justitiae...
f. 186
Vides ergo, carissime, Salvatoris ortum Dei esse virtutem...
f. 187v
Vincentii martyris sancti fortissimam et gloriosissimam passionem...
f. 105
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF