Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3810

Référentiel d'autorité Biblissima : https://data.biblissima.fr/entity/Q394352

  • Titres attestés :
    • Gaufridus Babio, Sermones.
    • Hildebertus Cenomanensis, Versus.
  • Autre forme de la cote :
    • Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits, Latin 3810
    • Paris. BnF, Latin 3810
  • Conservé à : Paris. Bibliothèque nationale de France, Département des manuscrits
  • Langues : latin
  • Auteur : Hildebert de Lavardin (1056-1133) | Geoffroy Babion (1103?-1158) | Augustin (saint, 0354-0430) | Césaire d'Arles (saint, 0470?-0542) | Grégoire I (pape, 0540?-0604)
  • Date de fabrication :
  • Support : Parchemin. Réglure à la mine de plomb.
  • Composition :
    • 82 ff. à 2 colonnes précédés et suivis de 4 ff. de garde papier dont 2 encartés dans 2 ff. parchemin.
  • Format :
    • 250 × 170 mm. (justification 195 × 130 mm.).
  • Aspects codicologiques :
    • Au f. 82v, cote d'inventaire de la bibliothèque de Henri II : « Invent. LV », essais de plume dont l'alphabet en latin (XIVe s.) et le mot « finis ». Au contreplat supérieur, titre du ms. (XVIe s.) : « Aliquot sermones de sanctis », correspondant à la description du ms. dans le catalogue des bibliothèques du roi à Paris à la fin du XVIe s. ; cf. Omont, Anciens inventaires, I, 270, n° 121Plusieurs mains françaises. — Initiales rouges ou vertes (1-5) puis à filigranes rouges et verts (5-82). Titres rouges ou verts. Quelques rubriques vacantes. — 10 cahiers de 8 ff., sauf le 8e de 10 ff. (57-66). 2e cahier signé « IIus » ; signatures ajoutées au XVIe s. au bas des ff. de « A1-8 » à « K1-8 ». Réclames aux ff. 24v, 32v, 74v. — Au f. 1, additions marginales (XIIIe s.). Feuillets restaurés au XVIe s. 82 ff. à 2 colonnes précédés et suivis de 4 ff. de garde papier dont 2 encartés dans 2 ff. parchemin. 250 × 170 mm. (justification 195 × 130 mm.).
  • Reliure :
    • Reliure mosaïquée maroquin rouge à décor doré et argenté sur ais de bois, et à médaillon central fauve aux armes, chiffre et emblèmes de Henri II ; sur le plat supérieur, cote : « LV ». Traces de cabochons et de fermoirs. Tranches dorées et ciselées.

Présentation du contenu

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • F. 1-4v [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, ep., Versus in sanctam Scripturam, Vetus et Novum Testamentum] : « Vicit Adam veterem gula, gloria vana, cupido//... » (P.L., CLXXI, 1280) ; cf. Walther, Initia carminum, n° 20296 et addenda ; — « [Q]uatuor esse reum faciunt : suggestio primum//... » (éd. cit., 1280) ; cf. Walther, n° 15296 ; — « Ter Dominus Petrum rogat an se diligat, an non//... » (éd. cit., 1279) ; cf. Walther, n° 19207 ; — « [Q]uare ter Samuelem vox divina vocavit//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 15259 ; — « Cur voluit de desponsata Virgine nasci//... » (éd. cit., 1275) ; cf. Walther, n° 3957 ; — « [D]avid per citharam potuit lenire furorem//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 4087 et addenda ; — « Vinea culta [...]//... » (éd. cit., 1275-1276) ; cf. Walther, n° 20356 ; — « [S]anson significat Christum ; subversio templi//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 17195 ; — « Sunt hydrie mentes doctrine fonte replete//... » (éd. cit., 1278) ; cf. Walther, n° 18834 ; — « Plenus ager florum, plenum virtutibus orbem//... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 14173 (1) ; — « [P]er Jacob Patrem, per Joseph concipe Christum//... » (éd. cit., 1266) ; cf. Walther, n° 13941 (1-1v) ; — « Egiptus mundus, Pharao Sathan israelite//... » (éd. cit, 1266) ; cf. Walther, n° 576 ; — « [P]eccatum sanies, sanies hec defluit extra//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 13907 ; — « Exit de Jerico Christus cecisque duobus//... » (éd. cit., 1276) ; cf. Walther, n° 6085 ; — « [E]st certum quod quinque modis gula dampnat edacem//... » (éd. cit., 1411) ; cf. Walther, n° 5627 ; — « Mentis in excelsu [sic] datus est liber Ezechieli//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 10960 ; — « [E]st Abrahe dictum : terramque tuosque relinque//... » (éd. cit., 1264) ; cf. Walther, n° 5560 (1v) ; — « Asa Caleph nobis animam designat : asellus//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 1563 (1v-2) ; — « [Q]ui res mundanas pro religione relinquit//... » (éd. cit., 1277) ; cf. Walther, n° 15635 ; — « Mons fumat, Deus hic loquitur, stat turba deorsum//... » (éd. cit., 1266-1267) ; cf. Walther, n° 11186 ; — « [P]anis significat Scripturam, frangere panem//... » (éd. cit., 1278) ; cf. Walther, n° 13626 ; — « Respexit Dominus ad Abel, respexit ad ejus//... » (éd. cit., 1263) ; cf. Walther, n° 16659 ; — « Judicium per aquam transivit eritque per ignem//... » (éd. cit., 1264) ; cf. Walther, n° 9922 ; — « Coram pennatis tenduntur retia frustra//... » (éd. cit., 1271) ; cf. Walther, n° 3306 ; — « Stulta decensque simul mulier quasi circulus auri//... » (éd. cit., 1271) ; cf. Walther, n° 18642 ; — « [C]elum factum firmamentum mistica res est//... » (éd. cit., 1263) ; cf. Walther, n° 2988 ; — « Quando facit mihi justiciam pro munere judex//... » (éd. cit., 1279) ; cf. Walther, n° 15216 et addenda ; — « [V]estem contextam lana linoque recusa//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 20268 ; — « Antiquus serpens mihi serpit pectore si quid//... » (éd. cit., 1281) ; cf. Walther, n° 1330 (2) ; — « [E]xiit ignotas mulieres Dina videre//... » (éd. cit., 1266) ; cf. Walther, n° 6076 ; — « In mensam Domini phyale cyatique parantur//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 8999 ; — « An bases [sic pro : In base] sunt Cherubin, sunt et bos et leo culpti [sic]//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 8828 a ; — « [V]ult intrare, nequit, fera gens Sodomita domum Loth//... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 20874 ; — « Loth fugit ardentem Sodomam montesque requirit//... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 10396 ; — « [A]urea pontificis pendebant insita vesti//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 1804 ; — « Accintis gladio de porta precipit ire//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 236 ; — « [C]um multas pecudes habuissent, pascua querunt//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 3679 (2v) ; — « Exploratores Jericho tardasse diebus//... » (éd. cit., 1268) ; cf. Walther, n° 6131 (2v-3) ; — « [T]erram Misphybosech David divisit inique//... » (éd. cit., 1269) ; cf. Walther, n° 19236 ; — « Dum poscunt solvi Barrabam Christumque necari//... » (éd. cit., 1282) ; cf. Walther, n° 3717 ; — « [C]um sponsum Rebecca videret vecta camelo//... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 3808 ; — « Spelunca duplici Sarram sepelisse vir ejus... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 18478 ; — « Per Nabuzardan destruxit rex Babylonis//... » (éd. cit., 1269-1270) ; cf. Walther, n° 13952 ; — « Job, Daniel, Noe sunt salvandi teste propheta//... » (éd. cit., 1281-1282) ; cf. Walther, n° 9862 (3) ; — « [T]raduntur servis unum, duo, quinque talenta//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 19346 a (3-3v) ; — « Exprimitur per timpana mortificatio carnis//... » (éd. cit., 1271) ; cf. Walther, n° 6134 ; — « Accepit fruges ad semen, servus ad esum//... » (éd. cit., 1272 et 1277) ; cf. Walther, n° 228 ; — « Mactatam vitulam comitantur cedrus, ysopis//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 10553 ; — « [I]n Syon ignis, in Jerusalemque caminus//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 9106 ; — « Patrem significat Abraham, sua victima Christum//... » (éd. cit., 1265) ; cf. Walther, n° 13827 ; — « Abner presbyteros signat sermone latino//... » (éd. cit., 1268-1269) ; cf. Walther, n° 181 (3v) ; — « Archa Noe sursum fuit arta sed ampla deorsum//... » (éd. cit., 1263-1264) ; cf. Walther, n° 1423 (3v-4) ; — « [I]srael est Moyses et virga superna potestas//... » (éd. cit., 1266) ; cf. Walther, n° 9594 a ; — « Angelus in cultu, candorem fulgur in ore//... » (éd. cit., 1277) ; cf. Walther, n° 998 ; — « [C]um staret Moyses in petra pretereuntis//... » (éd. cit., 1267) ; cf. Walther, n° 3809 ; — « Nostre nature deitas unita refertur//... » (éd. cit., 1282) ; cf. Walther, n° 12303 ; — « [U]t fertur salices sunt in medio Babilonis//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 19797 ; — « Hostia turturis atque columbe mistica res est//... » (éd. cit., 1277) ; cf. Walther, n° 8488 (4) ; — « [P]etra capit semen, via, sentes, optima terra//... » (éd. cit., 1275) ; cf. Walther, n° 14025 (4-4v) ; — « Absorbet fluvium Behemoth suspirat quod ori//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 198 ; — « [A]d plus octo solent celebrari festa diebus//... » (éd. cit., 1272) ; cf. Walther, n° 418 ; — « Panes quinque duos pisces dat quinque virorum//... » (éd. cit., 1273) ; cf. Walther, n° 13607 ; — « [Q]uomodo suscepit Salomon a matre coronam//... » (éd. cit., 1272) ; cf. Walther, n° 16341 ; — « Doctrinam per aquam, per nubes sume prophetas//... » (éd. cit., 1270) ; cf. Walther, n° 4686 ; — « [U]t capitis rasura docet rex atque sacerdos//... » (éd. cit., 1280) ; cf. Walther, n° 19775 ; — « [M]ens mala, mors intus, malus actus, mors foris usus//... » (éd. cit., 1279) ; cf. Walther, n° 10911 (4v).

    F. 4v-5 [HILDEBERTUS CENOMANENSIS, ep. (?), Versus] « [E]st [corr. pro : Pst] ratio quod pars altaris dextera misse//... » (éd. cit., 1192, 5 vers) ; cf. Walther, Initia, n° 5831 et addenda (4v) ; — « Signant tres partes de Christi Corpore prima//... » (éd. cit., 1280) ; cf. Walther, Initia, n° 18193 et addenda ; — [De trina statione sacerdotis] « Quid statio dextra signat vel parte sinistra//... — ...Ducit cum servos in dextra parte locandos// » (éd. cit., 1280) ; cf. Walther, Initia, n° 15912 et addenda (5).

    Sur l'ensemble de ce florilège, très proche de celui de Saint-Gatien, ms. Bibl. mun. Tours 890, f. 31-40, et sur l'attribution douteuse des trois dernières pièces, cf. A. Wilmart, dans Rev. bénéd., XLVIII (1936), 23-27, nos 61-125 et 150-158 ; série identique à celle du ms. Bibl. mun. Saint-Omer 115, f. 81-83v ; cf. art. cit., 151, n. 1.

    F. 5-82 [GAUFRIDUS BABIO, Sermones] (P.L., CLXXI, 343-964, passim, sous le nom d'Hildebert du Mans) ; cf. J.P. Bonnes, dans Rev. bénéd., LVI (1945-1946), 174-215 ; Schneyer, Repert. lat. Serm., II, 150-159 (liste des incipit). Recueil de sermons analogue aux mss. Latin 3825, f. 1-47v et 49-79v ; 3830, f. 1-140v ; 3832, p. 1-128 et 3833, f. 1-83.

    « De Adventu Domini » (éd. cit., 343-347) ; cf. Bonnes, art. cit., s. 1 ; Schneyer, loc. cit., n° 1 (5-6v) ; — « Alius sermo. Sanctam ac desiderabilem, gloriosam et singularem sollempnitatem Domini nostri, fratres karissimi... » [S. CAESARIUS ARELATENSIS, s. 188], repris par Geoffroy Babion (C.C.S.L., CIV, 767-770 ; sous le nom d'Hildebert du Mans, P.L., CLXXI, 388-390) ; cf. Bonnes, s. 2 ; Schneyer, n° 2 (6v-7v) ; — [In nativitate Domini] « Apparuit benignitas... (Tit. III, 4-5). Adquisiverat, fratres karissimi, genus humanum... » (P.L., CLXXI, 390-394) ; cf. Bonnes, s. 3 ; Schneyer, n° 3 (7v-9v) ; — « De s. Stephano » (éd. cit., 720-723) ; cf. Bonnes, s. 4 ; Schneyer, n° 4 (9v-10v) ; — « De s. Johanne », en deux sermons (éd. cit., 728-731) ; cf. Bonnes, s. 5 ; Schneyer, n° 5 (10v-12) ; — « De Epiphania » (éd. cit., 413-416) ; cf. Bonnes, s. 6 ; Schneyer, n° 6 (12-13v) ; — [Dominica post Epiphaniam] « Cum descendisset Jhesus de monte... (Mt. VIII, 1-3). Quando Christus, fratres karissimi, voluit inter homines habitare... » (éd. cit., 416-419) ; cf. Bonnes, s. 7 ; Schneyer, n° 7 (13v-15) ; — « De purificatione s. Marie. Postquam impleti sunt dies purgationis... (cf. Lc. II, 22-24). Consuetudo, fratres karissimi, erat in Veteri Lege ut si mulier... » (éd. cit., 611-615) ; cf. Bonnes, s. 8 ; Schneyer, n° 8 (15-17) ; — « De quadragesima. Audi, Israel, mandata vite... (cf. Bar. III, 9, 11-12). Admonet vos Dominus, fratres, per Jheremiam... » (éd. cit., 440-443) ; cf. Bonnes, s. 9 ; Schneyer, n° 9 (17-19) ; — « Item de Quadragesima » (éd. cit., 471-476) ; cf. Bonnes, s. 10 ; Schneyer, n° 10 (19v-21v) ; — « De Moyse et ejus sorore » (éd. cit., 423-427) ; cf. Bonnes, s. 11 ; Schneyer, n° 11 (21v-23v) ; — « De quadragesima. Nolite diligere mundum... (I Joh. II, 15-17). Est quidam spiritualis inimicus qui genus humanum, fratres dilectissimi, excecat... » (éd. cit., 467-471) ; cf. Bonnes, s. 12 ; Schneyer, n° 12 (23v-25) ; — [Dominica 1a in quadragesima] « Excutere de pulvere... (Is. LII, 2-3). Audite quam dulciter, quam affectuose sponsus celestis... » (éd. cit., 463-467) ; cf. Bonnes, s. 13 ; Schneyer, n° 13 (25-27) ; — [De eodem] (éd. cit., 835-839) ; cf. Bonnes, s. 14 ; Schneyer, n° 14 (27-28v) ; — « De Ramis palmarum. Dicite filie Syon : Ecce rex tuus... (Mt. XXI, 5). Mandat vobis rex celestis, fratres karissimi, per prophetam... » (éd. cit., 485-491) ; cf. Bonnes, s. 15 ; Schneyer, n° 15 (28v-31v) ; — « De Passione » (éd. cit., 547-551) ; cf. Bonnes, s. 16 ; Schneyer, n° 16 (31v-33v) ; — « De eodem. Scitote, fratres karissimi, quia homo... (Rom. VI, 6). Letum nuntium asfert [sic] vobis, fratres karissimi, Apostolus... » (éd. cit., 841-845) ; cf. Bonnes, s. 17 ; Schneyer, n° 17 (33v-35v) ; — « Item de Passione » (éd. cit., 481-485) ; cf. Bonnes, s. 18 ; Schneyer, n° 18 (35v-37v) ; — « De eodem. Dominus noster Jhesus Christus, in qua nocte tradebatur... (I Cor. XI, 23-26). Iminente, fratres karissimi, Passionis articulo... » (éd. cit., 534-538) ; cf. Bonnes, s. 19 ; Schneyer, n° 19 (37v-39v) ; — « De Passione » (éd. cit., 543-547) ; cf. Bonnes, s. 20 ; Schneyer, n° 20 (39v-41) ; — « De eodem » (éd. cit., 531-534) ; cf. Bonnes, s. 21 ; Schneyer, n° 21 (41-43) ; — « Item de Passione » (éd. cit., 833-835) ; cf. Bonnes, s. 22 ; Schneyer, n° 22 (43v-44v) ; — « De eodem. Venite, filii, audite me... (Ps. XXXIII, 12). Audite, fratres karissimi, quam dulci voce, quali affectu... » (éd. cit., 505-510) ; cf. Bonnes, s. 23 ; Schneyer, n° 23 (44v-46v) ; — « De Passione. Popule meus, quid feci tibi... (Mich. VI, 3-4). Reduc me in memoriam... (Is. XLVIII, 26-27). Diu toleravit nos Dominus... » (éd. cit., 828-833) ; cf. Bonnes, s. 24 ; Schneyer, n° 24 (46v-49) ; — « De imolatione Agni. Paulus apostolus ait : Etenim pascha nostrum immolatus... (I Cor. V, 7). Si igitur Pascha Christus... » (éd. cit., 564-567) ; cf. Bonnes, s. 25 ; Schneyer, n° 25 (49-50v) ; — [In vigilia Ascensionis Domini] (éd. cit., 572-574) ; cf. Bonnes, s. 26 ; Schneyer, n° 26 (50v-51v) ; — « De bono agendo. Dominus Deus noster nolens aliquem nostrum perire... » [S. AUGUSTINUS, s. 11], repris par Geoffroy Babion (P.L., XXXVIII, 97-98 ; C.C.S.L., XLI, 161-163 ; sous le nom d'Hildebert du Mans, P.L., CLXXI, 839-841) ; cf. Verbraken, Études critiques, 55 ; Bonnes, s. 27 ; Schneyer, n° 27 (51v-52v) ; — « De cruce Domini. Verbum crucis pereuntibus... (I Cor. I, 18). Fratres karissimi, quia fidelibus loquuturi sumus de misterio... » (P.L., CLXXI, 683-685) ; cf. Bonnes, s. 28 ; Schneyer, n° 28 (52v-54) ; — « De Rogationibus. Quis vestrum habebit amicum... (Lc. XI, 5-9). Modo sunt, fratres karissimi, rogationes et orationes... » (éd. cit., 574-577) ; cf. Bonnes, s. 29 ; Schneyer, n° 29 (54-55v) ; — « De eodem. Confitemini alterutrum peccata vestra... (Jac. V, 16, 19-20). Cum aliis diebus, fratres karissimi, ad confessionem et penitentiam... » (éd. cit., 577-580) ; cf. Bonnes, s. 30 ; Schneyer, n° 30 (55v-57). — « De Domini Ascensione. Sublevatus est sol in celum... (cf. Hab. III, 11). Hodie, fratres karissimi, est Ascensionis Domini jocunda festivitas... » (éd. cit., 580-583) ; cf. Bonnes, s. 31 ; Schneyer, n° 31 (57-58v) ; — « De eodem. Verbo Domini celi firmati sunt... (Ps. XXXII, 6). Fratres karissimi, scire debetis que et quanta sit... » (éd. cit., 589-592) ; cf. Bonnes, s. 32 ; Schneyer, n° 32 (58v-59v) ; — « De Pentecoste. Cum complerentur dies Pentecostes... (Act. II, 1-2). Congruum satis est, fratres karissimi, ut in his diebus... » (éd. cit., 592-595) ; cf. Bonnes, s. 33 ; Schneyer, n° 33 (59v-61v) ; — « De s. Johanne [Baptista] » (éd. cit., 656-658) ; cf. Bonnes, s. 34 ; Schneyer, n° 34 (61v-62v) ; — [Ad clericos] (éd. cit., 768-772) ; cf. Bonnes, s. 35 ; Schneyer, n° 35 (62v-64) ; — [Ad sacerdotes vel ad contemplativos] « Dum egrederetur Loth de Sodomis... (cf. Gen. XIX, 17-20). Novistis, fratres karissimi, quia Loth nepos Abrahe... » (éd. cit., 880-883) ; cf. Bonnes, s. 36 ; Schneyer, n° 36 (64v-65v) ; — « De Jacob et suis uxoribus » (éd. cit., 888-892) ; cf. Bonnes, s. 38 ; Schneyer, n° 38 (65v-66v) ; — [Ad sacerdotes] « Loquutus est Dominus ad Moysem dicens : Homo de semine Aaron... (Lev. XXII, 4). Quicumque maculatus fuerit lepra... (Lev. XIII, 44-46). Fratres karissimi, timeo quod quosdam... » (éd. cit., 783-786) ; cf. Bonnes, s. 43 ; Schneyer, n° 43 (67-68) ; — [Ad sacerdotes] « Loquutus est Dominus ad Moysen dicens : Sacerdos qui habuerit maculam... (cf. Lev. XXI, 16-21). Homo qui fuerit leprosus non vescetur... (Lev. XXII, 4). Fratres karissimi, hec omnia que in Veteri Lege... » (éd. cit., 765-768 ; éd. aussi dans P.L., CXLVII, 226-229) ; cf. Bonnes, s. 44 ; Schneyer, n° 44 (68-69v) ; — [Ad sacerdotes] (éd. cit., 776-779) ; cf. Bonnes, s. 45 ; Schneyer, n° 45 (69v-71v) ; — [Sermo adversus excommunicatos et vitiis deditos] (éd. F. Liverani, Spicilegium Liberianum, Florence, 1863, 690-692) ; cf. Bonnes, s. 62 ; Schneyer, n° 62 (71v-72v) ; — « Diabolus despectis agminibus angelorum secum socialiter constitutis... » [S. GREGORIUS MAGNUS I, papa, epistolae excerptum], repris par Geoffroy Babion (Liverani, éd. cit., 692-694 ; M.G.H., Epistolae, I, 1891, 340-343, Indictione XIII, l. V, ep. 44 ; P.L., LXXVII, 739-743) ; cf. Bonnes, s. 68 ; Schneyer, n° 67 (72v-74) ; — « Penitentes, penitentes, penitentes et non estis irridentes... » (éd. parmi les sermones dubii de s. Augustin, P.L., XXXIX, 1713-1715, s. 393), repris par Geoffroy Babion ; cf. Verbraken, op. cit., 156 ; Bonnes, s. 69 ; Schneyer, n° 68 (74-74v) ; — « Ad sacerdotes. Factum est verbum Domini ad Ezechielem dicens : Fili hominis propheta [sic]... (Ez. XXXIV, 1-5, 10). Vos, fratres karissimi, estis pastores Israel... » (P.L., CLXXI, 915-918) ; cf. Bonnes, s. 56 ; Schneyer, n° 56 (74v-76v) ; — [Ad sacerdotes] (éd. Bonnes, art. cit., 203-209) ; cf. Bonnes, s. 57 ; Schneyer, n° 57 (76v-79) ; — [Ad sacerdotes] inédit ; cf. Bonnes, s. 72 ; Schneyer, n° 71, d'après ce ms. (79-80) ; — [Ad sacerdotes] (P.L., CXLVII, 229-231) ; cf. Bonnes, s. 73 ; Schneyer, n° 72 (80-82).

Intervenants

Sujets et thèmes

Source des données : BnF Archives et manuscrits

  • [A]bner presbyteros signat sermone latino//...

    f. 3v

    Absorbet fluvium Behemoth, suspirat quod ori//...

    f. 4v

    Accepit fruges ad semen, servus ad esum//...

    f. 3v

    Accinctis gladio de porta praecipit ire//...

    f. 2v

    [A]d plus octo solent celebrari festa diebus//...

    f. 4v

    Aegyptus mundus, pharao Sathan Israelitae//...

    f. 1v

    An bases sunt Cherubin, sunt et bos et leo [s]culpti//...

    f. 2v

    Angelus in cultu, candorem fulgur in ore//...

    f. 4

    Antiquus serpens mihi serpit pectore si quid//...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Apparuit benignitas... (Tit. III, 4).

    Incipit

    Acquisierat, fratres carissimi, genus humanum...

    f. 7v

    Arca Noe sursum fuit arcta sed ampla deorsum//...

    f. 3v

    Asa Caleph nobis animam designat : asellus//...

    f. 1v

    Incipit du lemme biblique

    Audi, Israel, mandata vitae... (Bar. III, 9).

    Incipit

    Admonet vos Dominus, fratres, per Jeremiam prophetam...

    f. 16v

    [A]urea pontificis pendebant in sita vesti//...

    f. 2v

    Caelum factum firmamentum mystica res est//...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Confitemini alterutrum peccata vestra... (Jac. V, 16).

    Incipit

    Cum aliis diebus, fratres carissimi, ad confessionem et paenitentiam...

    f. 55v

    Coram pennatis tenduntur retia frustra//...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Cum autem descendisset Jesus de monte... (Mt. VIII, 1).

    Incipit

    Quando Christus, fratres carissimi, voluit inter homines habitare...

    f. 15v

    Incipit du lemme biblique

    Cum complerentur dies Pentecostes... (Act. II, 1).

    Incipit

    Congruum satis est, fratres carissimi, ut in his diebus...

    f. 82v

    Incipit du lemme biblique

    Cum egrederetur Loth de Sodomis... (cf. Gen. XIX, 17-20)

    Incipit

    Novistis, fratres carissimi, quia Loth nepos Abrahae...

    f. 77v

    Incipit du lemme biblique

    Cum intinxisset Dominus Jesus panem... (Joh. XIII, 26)

    Incipit

    Satis novit caritas vestra, fratres carissimi, quod tota perfectio vestrae aedificationis...

    f. 46

    Cum multas pecudes habuissent, pascua quaerunt//...

    f. 2v

    Incipit du lemme biblique

    Cum natus esset Jesus in Bethleem... (Mt. II, 1).

    Incipit

    Cum Creator omnium, fratres carissimi, formam servi accipiens...

    f. 4v

    [C]um sponsum Rebecca videret vecta camelo, // Descendit faciemque suam suffusa rubore // Velavit...

    f. 3

    Cum staret Moyses in petra, praetereuntis // Terga videt...

    f. 4

    Cur voluit de desponsata Virgine nasci // Causa fuit quia si foret...

    f. 1

    David per citharam potuit lenire furorem//...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Deus stetit in synagoga... (Ps. LXXXI, 1)

    Incipit

    Fratres carissimi, cum Dominus noster Jesus Christus, Deus ante saecula...

    f. 61v

    Diabolus despectis agminibus angelorum secum socialiter constitutis...

    f. 72v

    Incipit du lemme biblique

    Dicite filiae Sion : Ecce rex tuus... (Mt. XXI, 5).

    Incipit

    Mandat vobis rex caelestis, fratres carissimi, per prophetam...

    f. 24

    Incipit du lemme biblique

    Dicite pusillanimis : Confortamini... (Is. XXXV, 4)

    Incipit

    Ante adventum Domini, fratres carissimi, in tanta caligine...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Diligite inimicos vestros... (Mt. V, 44).

    Incipit

    Dominus ac redemptor noster, fratres carissimi, venerat in hunc mundum (alias in mundum)...

    f. 13

    Divina Scriptura, fratres carissimi, nos aliquando ad lacrimas, aliquando ad gaudium invitat...

    f. 30

    Doctrinam per aquam, per nubes sume prophetas//...

    f. 4v

    Dominus Deus noster nolens aliquem nostrum perire, excolens Ecclesiam suam velut agrum suum...

    f. 71v

    Incipit du lemme biblique

    Dominus noster Jesus Christus, in qua nocte tradebatur... (I Cor. XI, 23)

    Incipit

    Imminente, fratres carissimi, Domini (alias dominicae) Passionis articulo...

    f. 44v

    Incipit du lemme biblique

    Dominus noster Jesus Christus, ut sanctificaret... (Hebr. XIII, 12)

    Incipit

    Satis, fratres carissimi, audivistis ordinem vestrae redemptionis...

    f. 7v

    Dum poscunt solvi Barrabam Christumque necari//...

    f. 3

    Incipit du lemme biblique

    Ecce odor filii mei... (Gen. XXVII, 27).

    Incipit

    Adgratulatur vobis, fratres carissimi (alias dilectissimi), Pater caelestis...

    f. 28v

    Incipit du lemme biblique

    Elevatus est sol in caelum... (cf. Hab. III, 11).

    Incipit

    Hodie, fratres carissimi, est Ascensionis Domini jucunda festivitas...

    f. 79

    Est Abrahae dictum : terramque tuosque relinque//...

    f. 1v

    Est certum quod quinque modis gula damnat edacem//...

    f. 1v

    [E]st ratio quod pars altaris dextra missae//...

    f. 4v

    Incipit du lemme biblique

    Estote imitatores Dei... (Eph. V, 1).

    Incipit

    Admonet vos, fratres carissimi, Apostolus ut sicut filii...

    f. 50

    Incipit du lemme biblique

    Excutere de pulvere... (Is. LII, 2).

    Incipit

    Audite quam dulciter, quam adfectuose sponsus caelestis...

    f. 25

    [E]xiit ignotas mulieres Dina videre//...

    f. 2v

    Exit de Jericho Christus caecisque duobus//...

    f. 1v

    Exploratores Jericho tardasse diebus//...

    f. 2v

    Exprimitur per tympana mortificatio carnis//...

    f. 3v

    Incipit du lemme biblique

    Factum est verbum Domini ad Ezechielem dicens : Fili hominis... (Ez. XXXIV, 1-5, 10)

    Incipit

    Vos, fratres carissimi (alias fratres), estis pastores (alias pastores estis) Israel...

    f. 60

    Hostia turturis atque columbae mystica res est//...

    f. 4

    In mensam Domini phialae cyathique parantur//...

    f. 2v

    Incipit du lemme biblique

    In omnibus exhibeamus nosmet ipsos... (II Cor. VI, 4).

    Incipit

    Dominus ac (alias et) redemptor noster per gratiam suam...

    f. 34

    In Sion ignis, in Jerusalemque caminus//...

    f. 3v

    Incipit du lemme biblique

    Induite vos armaturam Dei... (Eph. VI, 11).

    Incipit

    Scitis, fratres, quod qui de rebus militaribus agunt...

    f. 79

    [I]srael est Moyses et virga superna potestas//...

    f. 4

    Job, Daniel, Noe sunt salvandi teste propheta//...

    f. 3

    Judicium per aquam transivit eritque per ignem//...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Labia sacerdotis custodiant scientiam... (Mal. II, 7)

    Incipit

    Audite, fratres carissimi, quantum thesaurum Dominus nobis commisit...

    f. 67v

    Legitur, fratres carissimi, quod Jacob duas uxores habuit (alias habuerit), Liam videlicet et Rachel...

    f. 80v

    Incipit du lemme biblique

    Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Homo de semine Aaron... (Lev. XXII, 4)

    Incipit

    Quicumque maculatus fuerit lepra... (Lev. XIII, 44-46)

    f. 40

    Incipit du lemme biblique

    Locutus est Dominus ad Moysen dicens : Sacerdos qui habuerit maculam... (cf. Lev. XXI, 16-21)

    Incipit

    Homo qui fuerit leprosus non vescetur... (Lev. XXII, 4)

    f. 115

    Loth fugit ardentem Sodomam montesque requirit//...

    f. 2v

    Mactatam vitulam comitantur cedrus, hysopus [corr. pro ysopis], // Coccus bis tinctus...

    f. 3v

    Maria soror Moysi peccavit contra eum... Ultiones, fratres carissimi, Veteris Testamenti ad correptionem hominum...

    f. 18

    [M]ens mala, mors intus, malus actus, mors foris usus//...

    f. 4v

    Mentis in excelsu [sic] datus est liber Ezechieli//...

    f. 1v

    Mons fumat, Deus hic loquitur, stat turba deorsum//...

    f. 2

    Incipit du lemme biblique

    Noli aemulari in malignantibus... (Ps. XXXVI, 1).

    Incipit

    Multi in mundo sunt, fratres carissimi, qui cum videant...

    f. 22v

    Incipit du lemme biblique

    Nolite diligere mundum... (I Joh. II, 15).

    Incipit

    Est quidam spiritualis inimicus qui...

    f. 23v

    Nostrae naturae deitas unita refertur//...

    f. 4

    Paenitentes, paenitentes, paenitentes, et non estis irridentes...

    f. 74

    Panes quinque duos pisces dat quinque virorum // Milibus...

    f. 4v

    [P]anis significat Scripturam, frangere panem//...

    f. 2

    Patrem significat Abraham, sua victima Christum//...

    f. 3v

    Incipit du lemme biblique

    Paulus apostolus ait : Etenim Pascha nostrum immolatus... (I Cor. V, 7).

    Incipit

    Si igitur Pascha Christus pensandum nobis est...

    f. 9v

    Peccatum sanies, sanies haec defluit extra//...

    f. 1

    Per Jacob Patrem, per Joseph concipe Christum//...

    f. 1

    [P]er Nabuzardam destruxit rex Babylonis//...

    f. 3

    [P]etra capit semen, via, sentes, optima terra//...

    f. 4

    Plenus ager florum, plenum virtutibus orbem//...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Reduc me in memoriam... (Is. XLIII, 26-27)

    Incipit

    Diu toleravit nos Dominus...

    f. 46v

    Incipit du lemme biblique

    Postquam impleti sunt dies purgationis... (Lc. II, 22).

    Incipit

    Consuetudo, fratres carissimi, erat in Veteri Lege ut si mulier...

    f. 19

    Incipit du lemme biblique

    Posuit Moyses in tabernaculo labrum... (cf. Ex. XXXVIII, 8)

    Incipit

    Hujus rei figurae, o vos sacerdotes, ad vos pertinent...

    f. 42

    Quando facit mihi justitiam pro munere judex//...

    f. 2

    Quare ter Samuelem vox divina vocavit//...

    f. 1

    Quattuor esse rerum faciunt suggestio primum//...

    f. 1

    [Q]ui res mundanas pro religione relinquit//...

    f. 2

    Quid statio dextra signat vel parte sinistra//...

    f. 5

    Incipit du lemme biblique

    Quis vestrum habebit amicum... (Lc. XI, 5).

    Incipit

    Modo sunt, fratres carissimi, rogationes et orationes...

    f. 54

    [Q]uo modo suscepit Salomon a matre coronam//...

    f. 4v

    Respexit Dominus ad Abel, respexit ad ejus // Munera...

    f. 2

    Samson significat Christum ; subversio Templi//...

    f. 1

    Sanctam ac desiderabilem, gloriosam et singularem sollemnitatem Domini nostri...

    f. 3v

    Incipit du lemme biblique

    [S]ciens Jesus quia venit hora ejus... (Joh. XIII, 1).

    Incipit

    Vos autem, fratres carissimi, Dei gratia intellegetis...

    f. 43v

    Incipit du lemme biblique

    Scitote, fratres carissimi, quia vetus homo... (Rom. VI, 6)

    Incipit

    Laetum nuntium adfert vobis, fratres carissimi, Apostolus...

    f. 26v

    Incipit du lemme biblique

    Si quis diligit me, sermonem meum... (Joh. XIV, 23).

    Incipit

    Unde Psalmista (LVII, 16) : Furor illis... Et ecce sermones ejus...

    f. 24

    Signant tres partes de Christi Corpore, prima//...

    f. 5

    Spelunca duplici Saram sepelisse vir ejus//...

    f. 3

    Stulta decensque simul mulier, quasi circulus auri//...

    f. 2

    Sunt hydriae mentis doctrinae fonte repletae//...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Surge qui dormis et exsurge... (Eph. V, 14)

    Incipit

    Hucusque, fratres carissimi (alias Hucusque, fratres), satis obdormistis...

    f. 134

    Ter Dominus Petrum rogat an se diligat an non//...

    f. 1

    [T]erram Miphiboseth David divisit inique//...

    f. 3

    [T]raduntur servis unum, duo, quinque talenta//...

    f. 3

    Incipit du lemme biblique

    Ubi venit plenitudo... (Gal. IV, 4).

    Incipit

    Fratres carissimi, magna dispensatione voluit Deus genus humanum redimere...

    f. 135

    [U]t capitis rasura docet rex atque sacerdos//...

    f. 4v

    [U]t fertur, salices sunt in medio Babylonis//...

    f. 4

    Incipit du lemme biblique

    [V]enite, filii, audite me... (Ps. XXXIII, 12).

    Incipit

    Audite, fratres carissimi, quam dulci voce...

    f. 49

    Incipit du lemme biblique

    Verbo Domini caeli firmati sunt... (Ps. XXXII, 6).

    Incipit

    Fratres carissimi, scire debetis quae et quanta sit ista sollemnitas et quare per omnes ecclesias...

    f. 92

    Incipit du lemme biblique

    Verbum crucis pereuntibus... (I Cor. I, 18)

    Incipit

    Fratres carissimi, quia fidelibus locuturi sumus de mysterio...

    f. 32

    [V]estem contextam lana linoque recusa//...

    f. 2

    Vicit Adam veterem gula, gloria vana, cupido//...

    f. 1

    Vinea culta fuit, cultores praemia quaerunt//...

    f. 1

    Incipit du lemme biblique

    Vulpes foveas habent... (Mt. VIII, 20)

    Incipit

    De impietate hominum Dominus et redemptor noster, fratres carissimi...

    f. 14

    [V]ult intrare, nequit fera gens Sodomita, domum Loth//...

    f. 2v

    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones. Sermones singuli
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii (C.P.L., n° 285)
    AUGUSTINUS HIPPONENSIS ep. (s.) -- Sermones dubii (homiliae excerptae)
    CAESARIUS ARELATENSIS ep. (s.) -- Sermones singuli
    DÉCORATION -- Décoration française (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Initiales De couleur rouge et verte, (XIIe s.)
    DÉCORATION -- Initiales filigranées, (XIIe s.)
    Écriture française -- (XIIe s.)
    GAUFRIDUS BABIO, O.S.B. -- Sermones. Collectiones sermonum
    GAUFRIDUS BABIO, O.S.B. -- Sermones (repris par Geoffroy Babion)
    GREGORIUS Magnus I (s.), papa -- Epistolae (excerpta a Gaufrido Babione)
    HENRI II, roi de France -- Possesseur
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. -- Versus in sanctam Scripturam (Vetus et Novum Testamentum)
    HILDEBERTUS CENOMANENSIS ep. -- Versus
    Parchemin -- Restaurations anciennes par couture ou par collage de fragments de parchemin
    RELIURE -- Reliures aux armes de Henri II
    RELIURE -- Tranches dorées et ciselées
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Inventio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Johannes Baptista
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Johannes evangelista ap.
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Purificatio
    SERMONS -- Sermones de sanctis et festis Stephanus protomartyr
    SERMONS -- Sermones de diversis Ad clericos
    SERMONS -- Sermones de diversis Ad contemplativos
    SERMONS -- Sermones de diversis Ad sacerdotes
    SERMONS -- Sermones de diversis De excommunicatis
    Titres, incipit ou explicit de couleur -- Rouge ou verte (XIIe s.)
    Titres manuscrits ajoutés postérieurement -- Titres de la Bibliothèque du Roi à Paris (XVIe s.)

Source des données