Point d'entrée sur le patrimoine écrit du Moyen Âge et de la Renaissance en Occident du VIIIe au XVIIIe siècle
Moteur de recherche de manuscrits et livres anciens numérisés et intéropérables
Plateforme collaborative de gestion de publication des données d'autorité Biblissima
Aide à la lecture et apprentissage des langues anciennes, outils et environnements de travail en XML
Service d’expertise autour des standards IIIF
Source des données : BnF Archives et manuscrits
F. 1r : Augustinus Hipponensis, De ciuitate Dei, inc. « Augustinus in libro de ciuitate dei. Quamuis enim anima humana ueraciter inmortalis peribeatur… », expl. « …quam secundam mortem diuina appellat auctoritas » (éd. B. DOMBART et A. KALB, Sancti Aurelii Augustini De civitate Dei (Corpus Christianorum Series Latina 48), Turnhout : Brepols, 1955, lib. XIII, cap. 2, l. 2-12) [chapitre 2 incomplet].
F. 1v-5r : [Anonyme, Libri Computi (Die Aachener Enzyklopädie von 809)], inc. « Ambrosii Macrobii de mensura et magnitudine terrae et circuli per quem solis iter est. In omni orbe vel spera medietas centrum uocatur… », expl. « …quae in caelesti circulo nullam humanae coniecturae dimensionem ammittit. » (éd. A. BORST, Monumenta Germaniae Historica, Quellen zur Geistesgeschichte des Mittelalters 21, Schriften zur Komputistik im Frankenreich von 721 bis 818 3, Hannover : Hahnsche Buchhandlung, 2006, p. 1310-1320, lib. 6, chap. 4-7) [Les chapitres 4 et 5 (f. 1v-4r) sont tirés du Commentaire au Songe de Scipion de Macrobe, lib. 1, cap. 20, par. 14-32 (éd. J. WILLIS, Macrobii Opera 2, Commentarii in somnium Scipionis, Leipzig : Teubner, 1970, p. 81-84) ; les chapitres 6 et 7 (f. 4r-5r) sont tirés du De Nuptiis Philologiae et Mercurii de Martianus Capella, lib. 8, cap. 860 et lib. 6, cap. 596-8 (éd. J. WILLIS, Martianus Capella, Leipzig : B. G. Teubner, 1983, p. 325 et p. 209), mais avec de nombreux ajouts].
F. 5v-6v : Macrobius Ambrosius Theodosius, Commentarii in Somnium Scipionis, inc. « De situ oceani ex commento Ambrosii Mac\h/robii. His quoque ut arbitror non ociosa inspectione tractatis… », expl. « … sed disscribi hoc nostra attestatione non debuit, cuius situs nobis incognitus perseuerat » (éd. J. WILLIS, Macrobii Opera 2, Commentarii in somnium Scipionis, Leipzig : Teubner, 1970, p. 122-123, lib. 2, cap. 9, par. 1-7).
F. 6v-7r : Sanctus Gregorius Magnus, Epistolae, inc. « Quod usque ad septimam generationem inlicita sit coniunctio affinitatis eex epistola beati gregorii papae ad inquisitionem felicis siracusani episcopi. Quod autem scripsi augustino anglorum gentis episcopo alumno uidelicet… », expl. « …quia incestuosuus est talis coitus. » (éd. J.-P. MIGNE, Patrologiae Cursus Completus, Series Latina 77, Sanctus Gregorius Magnus, Paris : Garnier, 1849, col. 1323-1326) [Il y a un saut entre les col. 1324 et 1326 matérialisé par un « infra » dans le texte ; on trouve le même extrait dans le manuscrit Paris, Bibliothèque nationale de Paris, NAL 1452, p. 264].
F. 7v : Pseudo-Hippocrates latinus, Epistola , inc. « Ex ep(isto)la hipocratis. Est inquit et altera potio salubris… », expl. « …Hac potione usus numquam infirmabis corpore. » (non édité) [recette médicale attribuée à Hippocrate].
F. 7v-8v : [Anonyme, Chroniques ], inc. « De interpretibus historie diuinet. Temporibus adriani qui post traianum regnauit… », expl. « …Septimum probum similiter rome grammaticum. Octauum donatum similiter rome. » (non édité) [très brèves ; en trois parties : « de interpretibus historie diuine », qui passe en revue les règnes des empereurs Hadrien, Commode, Septime (Sévère) et Antonin (Caracalla) ; « de temporibus conciliorum diuinorum canonum », qui passe en revue les règnes des empereurs Constantin, Théodose Ier, Théodose II et Marcien ; « Ex gronica hieronymi de auctoribus grammaticae artis », qui énumère huit grammairiens, Aristarque, Jules César, Hygin, Melissus, Verrius Flaccus, Palaemon, Probus et Donat, tous mentionnés dans les Chroniques de Jérôme].
F 8v-9r : Macrobius Ambrosius Theodosius, [ Commentarii in Somnium Scipionis ], inc. « Ex libro teodosii macrobii expositionis libri tertii ciceronis. Vniuersae terrae ambitus quae uel incolitur a quibuscumque uel habitabilis iacet… », expl. « …Aquilonalis et australis habet sexagesimas vi stadiorum xxv. » (éd. J. WILLIS, Macrobii Opera 2, Commentarii in somnium Scipionis, Leipzig : Teubner, 1970, p. 82, 81 et 116) [trois extraits différents : f. 8v, lib. 1, cap. 20, par. 20, p. 82 (avec des ajouts) ; f. 8v, cap. 20, par. 16, p. 81 ; f. 8v-9r, lib. 2, cap. 6, par. 2-5, p. 116 (résumés)].
F. 9r-9v : [Anonyme, De diametro et de mensuris ], inc. « Item cuiusdam unde supra. Diametros cuiuscumque orbis termetitur ambitum circuli sui… », expl. « …Vncia sit mensura pollicis partis interioris transuerso ab ungue ad unguem. » (non édité) [deux passages, l'un sur le rapport entre « diametros » et « ambitus », l'autre sur les mesures].
F. 9v-11r : Martianus Capella, [ De Nuptiis Philologiae et Mercurii ], inc. « Ex libro marciani felicis capellae. Circulum quidam terrae ducentis quinquaginta duobus stadiorum… », expl. « …ambit oceanus, sicut navigatus undique comprobatur. » (éd. J. WILLIS, Martianus Capella, Leipzig : Teubner, 1983, p. 209-216) [Il s'agit d'une succession d'extraits du livre 6, chacun séparé du suivant par la mention « et paulo post » : f. 9v-10r, lib. 6, par. 596-598, p. 209 ; f. 10r-10v, par. 609-611, p. 213-214 ; f. 10v-11r, par. 614-617, p. 215-216].
F. 11r-11v : [Anonyme, Versus de syllogismis ] : inc. « Tu quicumque uelis uerum discernere falso… », expl. « …Omne docens omneque negans mirabile quaedam… » (éd. D. SCHALLER, « Frühmittelalterliche lateinische Dichtung in einer ehemals St. Galler Handschrift », Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Literatur 93, 4, 1964, p. 281-2, v. 1-37) [le poème est incomplet : il manque le bifeuillet central du cahier, dont on retrouve un feuillet, celui justement qui suivait celui-là et où se trouve la fin du poème, dans le manuscrit latin de la Bibliothèque nationale de France 5001 ; il s'agit du feuillet numéroté 28].
F. 12r-27r : Beda Venerabilis, De natura rerum, inc. « Naturas rerum uarias labentis et aeui perstrinxi titulis, tempora lata citis beda dei famulus tu fixa obsecro perennem qui legis astra super mente tuere diem. De quadrifario dei opere. Operatio diuina, quae secula creauit et gubernat… », expl. « …atque inde africa a meridiae usque ad ocasum extenditur. Explicit liber bede de natura rerum. » (éd. C.W. JONES, Bedae Opera 6, 1, 1, Opera didascalica (Corpus Christianorum Series Latina 123A), Turnhout : Brepols, 1975, p. 189-234) [traité en entier ; le début du traité, qui commence au f. 12v, est précédé, au f. 12r, de la liste des titres des chapitres, et une main postérieure a ajouté un titre en haut du feuillet, « Incipit liber Bedae de Naa Rerum »].
F. 27r-31v : [Beda Venerabilis], De temporibus liber, inc. « Incipit liber de temporibus. Tempora momentis horis diebus mensibus annis seculis aetatibus diuiduntur… », expl. « …addit uero aetatem quae per omnem ciclum adoleuit. Sed in hoc nox... » (éd. C.W. JONES, Bedae Opera 6, Opera didascalica 3 (Corpus Christianorum Series Latina 123C), Turnhout : Brepols, 1980, cap. 1-13) [traité incomplet, s'arrête avant la fin du chapitre 13 : il manque les cahiers suivants, que l'on retrouve aujourd'hui dans le manuscrit latin de la Bibliothèque nationale de France 5001].
Exports RDF à venir…
Vous pouvez visualiser et manipuler ce document directement sur ce site, le comparer à d'autres grâce au visualiseur Mirador, ou glisser-déposer cette icône dans le visualiseur IIIF de votre choix. En savoir plus sur IIIF